Ledenbijeenkomst 19 maart 2016 over veldnamen

Geplaatst op door
Beantwoorden

Op de ledenvergadering van 19 maart 2016 werd een lezing verzorgd door drs. Sebastiaan Vos over: Historische veldnamen in Westerwolde, waarin hij aan de hand van een aantal websites de geschiedenis van onze woonomgeving liet zien. Daarnaast vertelde hij op welke wijze aan de website www.landschapsgeschiedenis.nl veldnamen en andere waardevolle historische informatie kunnen worden toegevoegd. Liefhebbers en enthousiastelingen in Westerwolde kunnen zelf ook, alleen of in groepsverband, hiermee aan de slag gaan, zodat deze waardevolle gegevens worden vastgelegd en voor de toekomst bewaard blijven. Binnen de vereniging hebben zich al mensen opgegeven, die zich hiermee bezig willen houden. Onderstaande foto’s zijn gemaakt door Geert Volders.

De belangrijkste punten op een rijtje vanuit de uiteenzetting van dhr. S. Vos die aan de hand van websites de geschiedenis van onze woonomgeving aantipte en daarmee de mogelijkheden voor onderzoek naar veldnamen liet zien. Opmerking: De onderstaande websites werken het beste via Firefox en Google Chroom. Internet Explorer functioneert minder goed.

www.topotijdreis.nl
Via deze website zijn topografische kaarten te raadplegen vanaf 1815. Het is mogelijk om eenzelfde gebied middels kaarten uit verschillende jaren te bekijken.
Opmerking: De meest voor de hand liggende verklaring voor en veldnaam is niet altijd de juiste!

www.hisgis.nl
Een historisch geografisch systeem waarin alle gegevens van Nederland uit 1832 te vinden zijn. Via KAARTLAGEN kan er gekozen worden voor gebouwen, percelen en ook voor eigenaren. Door aan te klikken krijgt men informatie, maar er is ook een zoekfunctie waarmee gezocht kan worden op eigendom, naam en perceelnummers (zonder spatie!).
Via ACHTERGROND kan er gekozen worden voor rasterlagen. Hiermee kunnen kaarten over elkaar heen worden gelegd. Dit kan voor oriëntatie heel handig zijn.
Opmerking: In de Groninger Archieven kan in de studiezaal een kadastrale archiefviewer worden geraadpleegd met materiaal vanaf 1832.

www.groningerarchieven.nl
In de zoekbalk KADASTRALE KAARTEN en dan TOEGANG 44. Vul vervolgens de plaats in en ENTER. Er volgt dan een overzicht.
Opmerking: via deze site zijn geen veldnamen te vinden.

www.landschapsgeschiedenis.nl
Aan deze site wordt nog gewerkt en Westerwolde is helaas nog niet ingevuld.
Deze site biedt de mogelijkheid om informatie over veldnamen toe te voegen en dat is niet heel erg moeilijk. Er kan worden ingelogd via REGISTREREN rechtsboven waarna een gebruikersnaam, naam en emailadres wordt gevraagd. Via de mail komt een wachtwoord en daarna is het mogelijk om in te loggen. Eenmaal geregistreerd kunnen er ook dingen worden toegevoegd. De site wordt ook gecontroleerd.
Ten aanzien van veldnamen merkte dhr. Vos op:
veldnaam de Wisch 1832 betekenis: groen land, weidegrond, vruchtbare grond.
Wieringa 1900-1950: Wisk
Opmerking: dhr. Vos benadrukt het belang van toevoegen van informatie! Eventueel hulp nodig: s.vos@groningerarchieven.nl

www.leestekensvanhetlandschap.nl
Een nieuwe site waarop landschapselementen kunnen worden bekeken en opgezocht. Bevat veel informatie.

www.beeldbankgroningen.nl
Foto’s, tekeningen van de provincie en de stad Groningen. Er kan worden gezocht op plaatsnaam en straat.

www.delpher.nl
Een site van de Koninklijke Bibliotheek. Er kan worden gezocht naar artikelen in kranten, boeken en tijdschriften. Er kan worden gezocht op combinaties, een voorbeeld: “Onstwedde – groen land – notaris” brengt je bij een artikel over een veiling. Op deze manier kunnen soms veldnamen worden gevonden. Een volgende stap kan dan zijn om verder te zoeken via de archieven. Opmerking: Notariële archieven worden op dit moment gescand.

20160319_145435 20160319_145529

Een mooie pentekening en een mooi verhaal uit Veele

Geplaatst op door
Beantwoorden

Via ons lid Freerk Lukens kregen we deze pentekening, die hij had gekregen van Menso Kruize uit Stadskanaal met een leuk verhaaltje erbij.
Het gaat over de familie Brugge uit Veele. Menso Kruize herinnert zich nog vader en zoon Brugge die beide de voornaam Harm droegen. Zeg maar Brugge junior en Brugge senior.
Menso’s connectie met Veele en Brugge is dat zijn vader Geert Kruize in Veele geboren is en getrouwd was met Geertruida Brugge. De naam Brugge is volgens Menso in Veele ontstaan. Zij eerste voorouder met de naam Brugge is Harm Engels Brugge, geboren in 1769 te Wessinghuizen en gedoopt te Wedde. Hij was geboren als zoon van Engel Harms Luchtenborg. Omdat Harm als landbouwer woonde en werkte in Veele, bekend onder kadastraal nummer 464 nr. 4 nabij een brug, heeft hij zich naar de brug laten vernoemen als Brugge en heeft vanaf dat moment afscheid genomen van de naam Luchtenborg.
Van deze brug is deze tekening gemaakt met daarop nog net zichtbaar de boerderij van Harm. Volgens Menso is deze boerderij gelegen in Veele rechts achter de boerderij van Joling. De brug zou dus over ’t Oal Daip moeten liggen aan de Jaskampenweg, voorbij het pand Veelerweg 21 van Jarke Kruize. Je zou het zo moeten zien dat de tekening is gemaakt met de rug naar het pand Veelerweg 21 en met het gezicht naar Ter Wupping toe. De boerderij van Harm bestaat al lang niet meer. Maar toch een leuk verhaal waar we Freerk en Menso zeer erkentelijk voor zijn.

Bij Veele

Donderdag 24 maart 2016: “Het Hoogste Recht” lezing in de Burcht in Wedde

Geplaatst op door
Beantwoorden

trenning 1Ze wordt nog altijd Golden Geertje genoemd en iedereen in de omtrek van Veele kan wel een smeuïge anekdote over Geertje Trenning vertellen.
Maar hoe zat het nou echt? Was zij het slachtoffer van een pachter die zijn woord brak? Van een dwalende rechter? Of was het haar eigen schuld dat zij haar hele erfenis verspeelde en in armoedige omstandigheden aan haar einde kwam? Johannes Lens vernam het uit haar eigen mond en kreeg inzage in het enorme archief dat zij na haar overlijden in 2011 achterliet.

Hij schreef er een onthullend en meeslepend boek over:
trenning 2“Het Hoogste Recht”

Schrijver Johannes Lens vertelt hier meer over op donderdag 24 maart a.s. in de Burcht te Wedde. Aanvang: 20.00 uur, Zaal open: 19.30 uur, Entree: 7,50 (incl.koffie/thee).  Voorafgaand aan deze lezing serveert De Smaak van Groningen een maaltijd.
Ze gaan om 18.30 uur aan tafel. Kosten: € 7,50. Reserveren zowel voor de lezing als voor de maaltijd is gewenst: deraad@dds.nl, tel. 0597-561548.

Dit is een activiteit georganiseerd door Stichting De Burcht Wedde

Wel of geen bomen langs de Tweekarspelenweg tussen Blijham en Bellingwolde?

Geplaatst op door
Beantwoorden

Nu de bomen aan de Tweekarspelenweg ziek blijken te zijn en ze binnenkort zullen worden gekapt, zal het daar straks een kale boel worden. De gemeente Bellingwedde is van plan om een deel opnieuw te gaan beplanten, maar het zullen er aanmerkelijk minder worden dan eerder. Misschen een mooie gelegenheid om het open landschap terug te brengen? Onze voorzitter Jochem Abbes en ons lid Harm Frits Korvemaker hebben vandaag in het Dagblad van het Noorden hun zegje daarover gedaan.
Het artikel uit de krant plaatsen we hierbij en om het wat in een historisch perspectief te plaatsen hebben we er ook nog wat foto’s bij gevonden van het gebied uit vroegere tijden.

blijham 3

De Tweekarspelenweg toen de bomen nog klein waren.

blijham1

Vroeger een gebied zonder bomen

Blijham blijham 4Blijham 2

Lezing in de Burcht te Wedde op 8 januari 2016

Geplaatst op door
1

Klembord01

Het vertrek uit de Burcht van Wedde van de laatste Münsterse troepen uit Groningen op 8 januari 1666. Op 20 september van dit jaar was het 350 jaar geleden dat de Eerste Münsterse Oorlog uitbrak. De Münsterse Prins Bisschop Bernhard von Galen, inmiddels bekend als Bommen Berend, viel met duizenden soldaten vanuit het oosten de Republiek der Nederlanden binnen over twee aanvalsroutes. Beide routes eindigden in Groningen. In november 1665, nauwelijks twee maanden later was de Prins Bisschop in Groningen goeddeels verslagen. Hij liet daarbij het oosten van de provincie in grote staat van ontreddering achter. Op 8 januari 1666 werd Bernhard von Galen gedwongen ook zijn laatste bolwerk in Groningen te ontruimen: De Burcht van Wedde.

Over dit feit en wat daaraan vooraf ging houdt Tjarko van Dijk, medewerker van het Museum de Oude Wolden, een presentatie onder de titel: “Groningen in de Greep van Bommen Berend. De eerste Münsterse oorlog 1665-1666. Een vergeten oorlog.”

De presentatie wordt gehouden in de Burcht in Wedde op 8 januari 2016.
Aanvang: 20.00 uur Zaal open: 19.30 uur Entree: € 7,50 (incl. koffie/thee)
Reserveren is gewenst: tel.: 06-29604207 e-mail: deraad@dds.nl

De Smaak van Groningen kookt een “uspot” naar een recept uit deze tijd.
Vanaf: 18.30 uur Kosten: € 4,50.

TV Programma “Dam Op” 19 december 2015 o.a. over Kamp de Beetse.

Geplaatst op door
Beantwoorden

RTV Noord

Wiebe Klijnstra gaat zaterdag 19 december met cameraman Jan Sliep ‘Dam Op’ in Jipsingboertange.

Heidevelden ontginnen
Ze bezoeken o.a. kamp ‘De Beetse’, een voormalig werkverschaffingskamp. Jaap Spanninga vertelt dat werklozen er in de jaren ’30 onder erbarmelijke omstandigheden met een schop de heidevelden moesten ontginnen. In en na de Tweede Wereldoorlog werden er in het kamp Joden, NSB-ers en SS-ers ondergebracht.bron: RTV Noord

Ledenvergadering in Sellingen goed bezocht

Geplaatst op door
Beantwoorden

Op de ledenvergadering in Sellingen hield Joop Tilbusscher een lezing over arbeiderswoningen op Groninger dorpen in 1900-1950.
Joop wist in zijn lezing een aantal leuke voorbeelden te noemen uit Westerwolde en zorgde hiermee voor een zeer boeiende lezing.
Reactie 1

Vergeleken met steden is de bouw van arbeiderswoningen op het platteland onderbelicht. In heel Groningen is de woonsituatie van arbeidersgezinnen rond 1900 belabberd. Dat verandert maar langzaam. Woningwet en Landarbeiderswet moeten de bouw van arbeiderswoningen stimuleren. Er is een korte bouwgolf van woningwetwoningen tussen 1914 en 1921, met landarbeiderswoningen (in eigendom) haalt Groningen de top. Stilstand overheerst voor arbeiders, particulieren benutten de malaise voor ‘dertiger jaren bouw’.

Grote woningnood na 1946 is dus geen gevolg van de oorlog, maar van de stagnatie daarvoor. Revolutie komt van de antirevolutionaire burgemeester van Ulrum, die in zijn 1000-Woningenplan 31 gemeenten meesleept. Het wordt een radicale omslag van de kijk op huisvesting en de aanblik van dorpen.

Joop Tilbusscher is politicoloog en nazaat van drie Groninger architecten. In het verleden was hij leraar en zelfstandig adviseur werkloosheids- en achterstandsproblemen in de Randstad. Sinds 2008 is hij in Groningen, waar hij de bouw- en sociaaleconomische geschiedenis van dorpen onderzoekt.
Van Joop Tilbusscher verscheen afgelopen september het boek “Zestien vierkante meter. De bouw van arbeiderswoningen op Groninger dorpen van 1900 tot 1950”.
(bron: Groninger archieven)

Voorafgaande aan de lezing werden nog wat huishoudelijke zaken behandeld zoals de ontwikkelingen rond het blad Terra Westerwolda en werden wat Westerwoldse Historische nieuwtjes genoemd. Daniel Reinders vertelde nog wat over het Kamp “de Beetse”, er werd nog gesproken over de barakken die bij Laudermarke zouden hebben gestaan en over twee vennetjes bij Jipsingboertange en aan de Beetsterweg in Sellingen die zouden zijn ontstaan door turfafgraving. Ook een mysterieuze steen met een nummer die in Jipsingboertange zou hebben gelegen achter de Buwaldaweg werd nog genoemd door Wim Bruining. Weet iemand er meer over? Reacties zijn welkom.