Auteur archieven: Website Beheerder

Zomernummer Terra Westerwolda verschenen

Geplaatst op door

Het zomernummer van Terra Westerwolda is verschenen! Leden van de Historische Vereniging Westerwolde hebben het nieuwste exemplaar per post ontvangen en de vaste verkooppunten zijn weer voorzien van het tijdschrift.

Twee Westerwoldse scholieren in Groningen

In 1905 togen twee Westerwoldse meisjes, Aaltje ter Wisch en Mannie Timmerman, van Ter Apel naar Groningen om zich te oriënteren op een vervolgopleiding. Mannie werd uiteindelijk de 28e vrouw na Aletta Jacobs die aan de Groninger universiteit promoveerde en de tweede promovenda uit Westerwolde. Aaltjes kleinzoon, Jan Burema, beschreef de studententijd van zijn oma en haar vriendin.

De laatste voorzanger van Bourtange

Op 3 en 4 mei 2021 vond opnieuw het herdenkingsprogramma Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet plaats. Vanwege de coronacrisis was het gehele programma dit jaar online te volgen via livestreams. Vanuit de synagoge in Bourtange sprak op 4 mei em. prof. Dr. Wout van Bekkum over zijn oudoom Siegfried Frank (1896-1943), de laatste voorzanger van Bourtange, en andere leden van de families Frank en Sachs. De vertelling van Van Bekkum is voor Terra Westerwolda beschikbaar gesteld in een artikel.

 Predikant met ‘Braziliaans’ verleden

Lieuwe Jongsma, een van de nieuwe redacteuren van Terra Westerwolda, dook in het Braziliaanse verleden van Christianus Wachteloo. Na het afronden van zijn studie in Groningen, vertrok Wachteloo omstreeks 1630 naar de toen nieuwe kolonie Nederlands Brazilië. Rond 1636 werd Wachteloo teruggestuurd naar Nederland wegens wangedrag. In 1639 werd hij beroepen door de kerk in Vriescheloo en zo kwam Wachteloo na een Braziliaans avontuur uiteindelijk in Westerwolde terecht.

En meer!

Uiteraard hebben ook het MOW | Museum Westerwolde en de Historische Kring Ter Apel weer hun vaste bijdrages geleverd voor het zomernummer. Jacco Pranger beschrijft het verhaal bij een foto van het tolhuis aan de Streekweg, Holte. Verder schreven Jochem Abbes en Gert Abbes over een vliegtuigcrash in Jipsinghuizen en een bijzondere ontmoeting tussen de zoon van de enige overlevende van en de laatste ooggetuige van de crash. In ‘Verhalen van lief en leed’ dit keer een stuk over een Ridder in de Militaire Willems-Orde op de begraafplaats van Oudeschans. En onze tweede nieuwe redacteur, Lizanne Trenning, stelt zich voor door middel van een portret van haar betovergrootouders in ‘Het Portret van…’.

 

 

Zoektocht naar 3 oorlogskinderen – wie helpt mee?

Geplaatst op door

Marta Sawicka is nog altijd op zoek naar ‘oorlogskinderen’ uit Ter Apel

Oorlogskinderen (Foto: Marta Sawicki)

‘Wie zijn de drie kinderen die mijn grootvader in april 1945 heeft bevrijd in Ter Apel?’ Die vraag houdt Marta Sawicka al meer dan twintig jaar bezig.
De ouders waren de Poolse soldaten zo dankbaar dat ze gouden ringen en manchetknopen aan hen cadeau gaven. Nog altijd zijn die sierraden een dierbaar maar ook mysterieus familiebezit.

Onmiskenbaar Nederlandse kinderen

Bij ‘de bevrijding’ denken we meestal aan Canadezen en Amerikanen. Maar Oost-Groningen werd bevrijd door de Polen. Soldaten van de Eerste Poolse Pantserdivisie onder leiding van Generaal Maczek bevrijdden op 14 april Ter Apel. Daarbij werd een foto gemaakt van drie blonde, onmiskenbaar Nederlandse kinderen op klompen, samen met een Poolse militair.

Sergeant Zygmunt Sawicki met de drie kinderen. (Foto: Marta Sawicki)

‘Die soldaat was mijn opa’

‘Die soldaat, of eigenlijk sergeant, heet Zygmunt Sawicki. Hij was mijn opa’, vertelt Marta Sawicka. ‘Mijn opa is lang geleden overleden, maar we zijn al ruim twintig jaar opzoek naar deze kinderen. We willen graag weten wat het verhaal achter de foto is. We weten dat deze is gemaakt bij het hotel-café de Posthoorn op 14 of 15 april. Maar we weten niet we ze zijn.’

De manchetknopen die Sawicke cadeau kreeg (Foto: )

De familie van de kinderen was zo dankbaar dat Sawicki gouden manchetknopen cadeau kreeg. Een andere soldaat kreeg een gouden ring. Waarom de ouders zo dankbaar waren weet kleindochter Marta niet.

Juwelier in Den Haag

Opvallend is wel dat het doosje waar de manchetknopen inzitten afkomstig is van een juwelier in Den Haag, dus de kinderen zouden ook evacuees uit die buurt kunnen zijn geweest.

Marta Sawicka: ‘We zijn al twintig jaar bezig om het verhaal boven water te krijgen en de tijd begint te dringen. De kinderen op de foto zijn zo tussen de twee en de vijf jaar oud en moeten nu tegen de tachtig jaar zijn. Dit is dus eigenlijk onze laatste poging en we hopen dat het op deze manier gaat lukken.’

De gemeente Westerwolde kreeg bovenstaand verzoek namens de familie Sawicka om, als laatste poging, gegevens over de geredde kinderen boven water te krijgen door te zoeken in de archieven van de voormalige gemeente Vlagtwedde. De archieven van de gemeenten leverden helaas niet meer dan 15 documenten op met namen van evacuées. De documenten stammen uit 1943 en bevatten zo weinig aanknopingspunten, dat hier helaas weinig uit te halen valt.

De vragen zijn:
1e Weet iemand iets over de reddingsactie van de kinderen door twee Poolse soldaten?
2e Weet iemand nog mogelijkheden om te zoeken?
3e Is het zeker dat de foto van de soldaat met de drie kinderen bij hotel Posthoorn te Ter Apel is gemaakt?

Ik houd me aanbevolen.
Met vriendelijke groet,
Nelleke Stel
Medewerker DIV
Gemeente Westerwolde
T   0599 32 02 20
E   n.stel@westerwolde.nl
W  www.westerwolde.nl 

Groninger Archieven weer open

Geplaatst op door

Het is zover! Vanaf woensdag 26 mei kunt u weer een plek reserveren in de studiezaal tussen 9.30 en 16.00 uur. Lees verder hoe we dit aanpakken. Daarnaast wensen we dat zowel u als onze medewerkers in goede gezondheid aan het werk kunnen blijven en daarvoor nemen we een aantal maatregelen.

Kan ik weer stukken inzien? Ja dat kan en wel als volgt:

  • Reserveer één dag (9.30-16.00 uur) in de studiezaal en vraag bij de reservering maximaal 8 stukken aan via het reserveringssysteem. Dit kan twee weken vooruit.
  • Tijdens uw bezoek is het niet mogelijk om stukken aan te vragen.
  • Reserveer ook wanneer u bouwdossiers wilt inzien het reserveringssysteem, u kiest voor tijdvakken van een uur.
  • Reserveer minimaal één werkdag van tevoren, vóór 12.00 uur. Zo hebben wij de tijd om de aangevraagde stukken voor u klaar te leggen.
  • U kunt per week maximaal één dag reserveren om zo iedereen de kans te geven om langs te komen.
  • Bij binnenkomst vragen we u een triageformulier in te vullen (gezondheidscheck)
  • Wilt u gebruik maken van een computer, neem dan uw eigen laptop mee. Onze computers en andere apparatuur zijn voorlopig niet beschikbaar. Het inzien van bouwdossiers vormt hierop een uitzondering.
  • Tussen de tijdvakken van de bouwdossiers worden de werkplekken gereinigd.
  • Heeft u zin in een kopje koffie, dan vragen wij u kleingeld mee te nemen, zodat u gebruik kunt maken van de koffiemachine.

Het is helaas nog niet mogelijk om in de studiezaal te werken zonder stukken aan te vragen.

Wilt u om een andere reden langs komen, maak dan een afspraak via 050-5992000.

Tot slot vragen we u om rekening te houden met de volgende maatregelen bij uw bezoek aan de Groninger Archieven. We volgen hierin de richtlijnen van het RIVM:

  • Blijf thuis met verkoudheidsklachten of koorts
  • Draag een mondkapje
  • Houd 1,5 meter afstand
  • Was uw handen regelmatig met water en zeep
  • Gebruik uw elleboog om deuren en liften te bedienen
  • Schud geen handen
  • Raak uw gezicht niet aan
  • Hoest en nies in de binnenkant van uw elleboog
  • Gebruik papieren zakdoekjes en gooi deze na een keer gebruiken weg in een prullenbak of zak. Was daarna uw handen.

Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet in Groningen

Geplaatst op door

Sjoel Bourtange

Sinds 2013 wordt in stad en provincie Groningen Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet georganiseerd. Joodse oorlogsslachtoffers uit Groningen worden herdacht op de plek waar ze woonden en werkten. Ook worden verzetsverhalen gedeeld, de levensverhalen van mensen die in actie kwamen tegen onrecht en onderdrukking. Helaas is het in 2021 niet mogelijk om fysieke herdenkingsbijeenkomsten te organiseren en zal Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet opnieuw online plaatsvinden.

Livestream vanuit Bourtange

Het Joods Cultureel Kwartier, de landelijke projectleider van Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet verzorgt op 3 en 4 mei een programma van 13 livestreams in Nijmegen, Utrecht, Den Haag, Roermond, Amsterdam, Schoonhoven, Emmen, Winterswijk, Hoorn, en Deventer. Ook de provincie Groningen is vertegenwoordigd in dit programma. Wout van Bekkum, emeritus professor Midden-Oosten Studies, zal op 4 mei om 15:00 vanuit de synagoge in Bourtange een vertelling verzorgen over de families Sachs en Frank, die tweehonderd jaar deel uitmaakten van het Joodse leven in Westerwolde. Centraal in deze vertelling staat Siegfried Frank, die als voorzanger de diensten in de synagoge leidde. De vertelling van Wout van Bekkum is, net als de andere livestreams, te volgen via www.openjoodsehuizen.nl en via de Facebookverbinding kunnen live vragen gesteld worden. Naderhand zijn de livestreams ook via deze website terug te kijken.

Podcasts

In opdracht van Stichting Folkingestraat Synagoge en de Stichting Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen zijn voor Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet podcasts gemaakt, waarin de levensverhalen van Joodse Groningers en verzetsmensen worden verteld. Deze podcasts zijn te beluisteren via SoundCloud en de websites van Synagoge Groningen en OVCG. Het verhaal van de huisarts Elie Cohen wordt verteld aan de hand van zijn eigen herinneringen. In tegenstelling tot Cohen, overleefde verzetsman Luppo Stek uit het Oost-Groningse Drieborg de oorlog niet. In deze podcast staat het communistische verzet centraal, waarvoor Stek een belangrijke rol vervulde.

Jaap Meijer en Winschoten

Vanuit Winschoten wordt op 4 mei een speciale uitzending uitgezonden via RTV-GO!. In samenwerking met het Cultuurhistorisch Centrum Oldambt vertelt stadsgids Koos Akkerman vanuit het vroegere rabbinaatshuis over Saul van Messel, pseudoniem van Jaap Meijer. Het verhaal van Koos is om 19:00 uur te volgen via de lokale zender RTV-GO!. De uitzending is op 4 mei ook online te bekijken via https://www.rtvgo.nl/live-tv.

Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet wordt in Groningen georganiseerd door de Stichting Folkingestraat Synagoge en het Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen, met ondersteuning van het Joods Cultureel Kwartier naar een idee van Denise Citroen. In Oldambt wordt het project georganiseerd door het Cultuurhistorisch Centrum Oldambt.

Jan Hulsebos- *Onstwedde 9-5-1920 – † Lebos 13-8-1942

Geplaatst op door
Via een kringloopwinkel kwam Gerrie Peters in het bezit van een Pilot’s handboek. (Zie bijlage wa0002 wa0005 en wa0041). Op het bijlage wa0041 staat geschreven met hand 42-23959 als je dat zoekt op Google krijg je een c-47A 42-23959 roepnaam VHCGK (Zie verhaal met deze naam) daarin wordt verwijzing gedaan naar een KNIL eenheid.
Op de voorkant staat J.E Hulsebos.  Via Google in jaren 1940 kom je uit op een soldaat, die gesneuveld is op 13 augustus 1942 te Lebos en militair onderdeel KNIL ( zie bijlage 6). Deze man is geboren 9 mei 1920 te Onstwedde.

Is hiermee een verband en dus een duidelijk link waar dit plan vandaan komt en een link met het betreffende vliegtuig?  Er is ook bekend dat het vliegtuig in handen is gekomen in 1942/ 1943 van de United States Army en in september1944 is gecrasht in Papua New Guinea. (Zie bijlage 1).

Bij ons onderzoek bleek dat Jan Hulsebos niet voorkomt op de website www.allegroningers.nl. Bij de Historische Vereniging is hier verder niets over bekend, maar wellicht kan onze website een hulpmiddel zijn om meer informatie te verkrijgen over Jan Hulsebos en of er een link is met dit vliegtuig. We horen het graag. 

C-47A-35-DL 42-23959 Link naar PDF bestand over het vliegtuig

Wie herkent deze boerderij?

Geplaatst op door

Van Berend Jan Harding kregen we deze foto van een boerderij, gemaakt door fotograaf Pottjewijd te Winschoten. Hij wil graag de locatie weten. Zou mogelijk omgeving Blijham, Vriescheloo of Bellingwolde kunnen zijn. Wie kan hem hier mee helpen? We horen het graag.

Mag ik mij even voorstellen? Klaas Veldhuis.

Geplaatst op door


Zo begint de website www.poolsebevrijders.nl van Klaas Veldhuis en Klaas gaat verder met……

Welkom, Welcome, Mile Widziany

Mijn naam is Klaas Veldhuis en ik ben geboren op 20 december 1946 als zoon van een Nederlandse moeder en een Poolse vader. Een Poolse strijder die meevocht voor de bevrijding van Nederland. Mijn vader heb ik persoonlijk nooit gekend. Veel meer dan een naam heb ik helaas niet van hem.

Zijn naam is volgens mijn moeder, Alois Sminka/Aloizy Szminka. Hij was gelegerd in de buurten van Ter-Apel (misschien kampbewaker in de vele kampen gelegen aan de grens Duitsland/Nederland, ook wel de Emsland kampen genoemd.) want daar heeft mijn moeder hem leren kennen eind 1945, begin 1946. In die periode werd er voor de Poolse soldaten veelvuldig een bezoek gebracht aan zogenoemde dansavonden in onder ander Ter Apel. Hotel Boschhuis aan de Boslaan was een van deze gelegenheden. Hier was mijn moeder ook vaak aanwezig.

Het verhaal van Klaas Veldhuis past in deze tijd waarin de verhalen over de Tweede Wereldoorlog weer naar boven komen. Het verhaal van Klaas is op zijn website www.poolsebevrijders.nl heel uitgebreid weergegeven en we zouden u willen aanraden om hier eens kennis van te gaan nemen.

Poesie album van Leentje Meijer geboren 26-02-1912

Geplaatst op door

Klaas Veldhuis stuurde ons deze foto’s uit een Poesie album van Leentje Meijer, geboren 26-02-1912 te Vlagtwedde, overleden 25-04-1925. De personen die hierin hebben geschreven komen uit Hebrecht, Weite en Vlagtwedde. Ter Info: Leentje Meijer was getrouwd met Derk Kluiter, een broer van mijn oma.
Wellicht dat er nog bekende namen bij staan voor sommigen van u.

Herdenkingsroute Stadskanaal

Geplaatst op door
In het kader van de activiteiten rond 4 en 5 mei heeft de Bibliotheek Stadskanaal het initiatief genomen om een Herdenkingsroute te organiseren. De wandelroute is in totaal bijna 4 kilometer en gaat langs monumenten in het centrum van Stadskanaal en de Parkwijk die herinneren aan alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.
KLIK OP DE LINK VOOR MEER INFORMATIE: