Zaterdag 14 juni was er een ledenbijeenkomst van de Historische Vereniging Westerwolde in Wedde. Albert Hazelhoff en Bas van der Heide hielden een interessante lezing over de familie Hazelhoff en hun relatie met de Burcht in Wedde. Na afloop werd nog de kerk in Wedde bezocht, waarbij grafstenen van de familie werden bekeken. Bijgaand wat foto’s van deze middag.
Foto’s: Marten Fokkens
Canon van Westerwolde
Geschiedenis van een streek tussen moeras en water
Westerwolde, gelegen in de zuidpunt van Groningen, kent een lange en indrukwekkende geschiedenis. Al in het jaar 875 duikt de naam op in oude documenten, als Westerwalda – het westelijke woud. Eeuwenlang werd het leven in deze streek bepaald door haar ligging tussen uitgestrekte moerasgebieden. Die natuurlijke grenzen boden bescherming, maar vormden ook een uitdaging.
In deze Canon ontdek je hoe het landschap, machtige landheren, oorlogen en religieuze veranderingen samen het unieke karakter van Westerwolde vormden. Van de vesting van Bourtange tot de verovering van Huis te Wedde door Lodewijk van Nassau – de geschiedenis van Westerwolde is onlosmakelijk verbonden met grote gebeurtenissen in de Nederlandse geschiedenis.
Het rijk geïllustreerde boek neemt je mee langs markante momenten, van heksenprocessen tot hervormingen, en laat zien hoe sporen van het verleden nog altijd zichtbaar zijn in het landschap.
Voor inwoners, toeristen, scholieren en erfgoedliefhebbers is dit boek een waardevol naslagwerk dat verbindt, verrijkt en verrast. Een boek om te bewaren, te delen en te koesteren.
Woensdagavond 30 april 2025 organiseerde de Historische Vereniging Westerwolde een thema-avond met een zestal flitslezingen met verschillende thema’s aangaande de Tweede Wereldoorlog. Aanvankelijk was het de bedoeling om het volledige programma in het Voormalig kamp Sellingerbeetse te organiseren. Al snel werd duidelijk dat er bijzonder veel animo bestond voor deze bijeenkomst, waardoor het bestuur besloot het programma aan te passen, waardoor de lezingen plaats vonden in de Sprankel in Sellingen. Voorafgaand konden het kampterrein en de expositie in het Voormalig kamp Sellingerbeetse bezocht worden.
In De Sprankel heette voorzitter Jochem Abbes de bijna 120 belangstellenden welkom. De aanleiding voor deze avond vormde dat we dit jaar vieren en herdenken dat we 80 jaar in vrijheid leven. Abbes toonde een bijzonder herinneringsalbum, gemaakt op 12 april 1946. De waarnemend burgemeester van Vlagtwedde Drenth ontving die dag de geallieerde militairen die een jaar eerder de gemeente hadden bevrijd. De genodigden, waaronder de Belgische kolonel Blondeel en de Poolse kolonel Dec, plaatsten hun handtekening in het herinneringsalbum. Vervolgens verzorgde Giny Blom-Davids een lezing over de Franse soldaat Camille. Hij ontvluchtte Duitse krijgsgevangenschap en vond een tijdelijk veilig onderkomen bij de familie Blom in de Weite. Met hulp van Blom en ds. Leenhouts, werd Camille naar het zuiden gebracht om vandaaruit verder te reizen naar zijn familie in Frankrijk. Dankzij zijn gedetailleerde verslag weten we hoe de militair zijn verblijf in de Weite en Vlagtwedde heeft ervaren. De dankbaarheid uitte zich na de Tweede Wereldoorlog in bezoeken over en weer tussen de Vlagtwedders en de Franse militair. Als derde sprak Alie Noorlag. Noorlag schreef in 2007 het boek Een leven lang gezwegen, waarin ze de getuigenissen van NSB’ers en hun kinderen optekende. In haar lezing vertelde ze onder andere over de familie Ipenburg. Na Dolle Dinsdag werden veel NSB-gezinnen ‘geëvacueerd’ naar Duitsland. Nadat de directe dreiging voorbij leek, kwam het gezin terug naar Nederland. Na de bevrijding in 1945 werden ze geïnterneerd in Sellingerbeetse, het pasgeboren dochtertje Irene stierf hier. Tot op de dag van vandaag is het onbekend waar het kind begraven is.
Na de pauze vertelde Geert Volders over de Shoah – de Jodenvervolging – in Westerwolde. In zijn lezing toonde Volders aan hoe vanaf de zomer van 1940 het net in snel tempo zich sloot voor de Joodse Westerwolders. Als voorbeelden werden de families Mozes uit Veele en Meijer uit Onstwedde genoemd. Onlangs liet de gemeente Westerwolde onderzoek doen naar de rol van de toenmalige gemeenten bij de deportatie van de Joodse gemeenschap en de omgang met hun bezit. De cijfers zijn onthutsend: 9 op de 10 Joodse inwoners overleefde de oorlog niet. Als vijfde spreker trad Harold de Jong op. De Jong werkte jarenlang voor Defensie en deed beroepsmatig veel onderzoek naar militaire missies. In 2023 verscheen van zijn hand Poolse strijders over de Hondsrug, waarin hij de Poolse opmars in Noord-Nederland beschrijft. De Jong toonde hoe onze Poolse bevrijders na de oorlog min of meer uit de geschiedenisboekjes bleven. Daar kwam op den duur verandering in. Op vijf na kon De Jong de gesneuvelde Poolse militairen in Noord-Nederland een gezicht geven door hun foto’s terug te vinden. Jan Hidde Wilzing verzorgde een lezing over de luchtoorlog. Tijdens de bezetting kwamen er tien geallieerde toestellen neer in onze landstreek. In een maand kwamen er rondom Vlagtwedde zelfs drie vliegtuigen neer. Wilzing toonde het verschil tussen de Britse Royal Air Force (en de Gemenebest-eenheden) en de Amerikaanse luchtmacht. In verschillende dorpen zijn de geallieerde vliegers begraven en staan er dichtbij de crash-locaties monumenten.
De grote belangstelling toonde dat we tachtig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog nog steeds nieuwe inzichten opdoen over deze tijd. Het huidige tijdsgewricht draagt ongetwijfeld bij aan de behoefte om te reflecteren. En dat werd deze avond zeker gedaan!
Zoals u misschien weet is de Historische Vereniging Westerwolde al een tijdje bezig om de Canon van Westerwolde, zoals die al op internet staat, in boekvorm uit te gaan geven. Daarvoor benaderden we allerlei fondsen voor een bijdrage. Nadat onze secretaris de Rabo bank hiervoor heeft benaderd kregen we een positieve reactie dat we een bijdrage kregen uit de Coöperatiefonds van de Rabobank. Onlangs is de cheque hiervoor uitgereikt aan onze penningmeester. Op onderstaande foto’s ziet u beelden van de uitreiking. Mooi dat onze Rabo bank dit soort initiatieven financieel steunt!
Rockanje
Reacties graag onder dit bericht of naar info@verenigingwesterwolde.nl
N.B. Voorzover we kunnen nagaan is de heer Geert Kamies, die in dit artikel wordt genoemd, overleden.
Geachte leden van de vereniging,
Hierbij nodigt het bestuur u uit voor een speciale ledenbijeenkomst in het kader van 80 Jaar Vrijheid op woensdagavond 30 april om19.30 uur in het voormalig Kamp De Beetse,
Zevenmeersveenweg 10, 9551 VV Sellingen.
Tachtig jaar geleden kwam er een einde aan de Tweede Wereldoorlog.
Tijdens deze speciale ledenbijeenkomst verkennen we de lokale oorlogsgeschiedenis in een zestal ‘flitslezingen’ van ieder ca.15 minuten waarin verschillende onderwerpen besproken zullen worden:
Jochem Abbes zal spreken over het dagelijkse leven tijdens de bezetting. Wat merkte de ‘gewone’ inwoner van Westerwolde in mei 1940 van de machtswisseling?
Het verhaal van mevrouw Giny Blom–Davids heeft als titel: Mijn ontsnapping
Alie Noorlag heeft veel onderzoek verricht naar het lokale oorlogsverleden. Deze avond zal zij vertellen over collaboratie in Westerwolde.
Pauze
Geert Volders zal spreken over de vervolging en moord op de Joodse gemeenschap.
Harold de Jong deed onderzoek naar de leden van de 1e Poolse Pantserdivisie, de eenheid die Oost-Groningen bevrijdde. Hij deelt deze avond hun verhaal.
Jan Hidde Wilzing zal spreken over de luchtoorlog, over de geallieerde strijdkrachten, maar ook over de hulp aan piloten in bezet gebied.
We zijn deze avond te gast in het voormalig Kamp De Beetse. Vanaf 19.00 uur bent u welkom en heeft u gelegenheid de expositie en het kampterrein te bezichtigen.
Er zijn geen kosten verbonden aan deze ledenbijeenkomst.
Vanwege de beperkte ruimte is het noodzakelijk dat u zich tijdig aanmeldt door een bericht te sturen naar de secretaris: secretaris-hvw@kpnmail.nl. U ontvangt daarna een bevestigingsbericht.
We hopen u woensdagavond 30 april te begroeten!
Met vriendelijke groet,
namens het bestuur,
Kineke Kuper-Dijkmeijer
secretaris
Ter informatie:
In opdracht van en in samenwerking met de werkgroep Canon heeft mevrouw M.Thomese een lespakket samengesteld over de oorlogsjaren in Westerwolde. Deze lessen omvatten de vensters:
– 1935 “Kamp de Beetse”
– 1940 De Duitse inval
– 1945 Bevrijding van Westerwolde
Dit lespakket is ontworpen voor leerlingen van groep 7 en 8, gericht op het verhogen van het historisch bewustzijn over Kamp de Beetse en de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog in Westerwolde.
De inhoud van het lespakket bestaat uit een docentenhandleiding met een PowerPointpresentatie; opdrachten voor in de klas en een creatieve opdracht.
Bij dit lespakket hoort een rondleiding Kamp De Beetse. Mevrouw Thomese heeft ook hiervoor materiaal ontwikkeld: informatie horend bij de rondleiding (gespreksvragen enz.) en opdrachten ter plekke uit te voeren.
Inmiddels heeft De Beetse al een vijftal schoolgroepen op bezoek gehad.
Het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden zet dit jaar de archeologie van Nederland in het zonnetje! Dat doen we met o.a. met de grote tentoonstelling ‘Boven het maaiveld’ (vanaf 23 april) en activiteiten als een Nationale vondstendag (zaterdag 12 april).
Zaterdag 12 april: Nationale vondstendag
Een vuurstenen werktuig, Romeinse munt, middeleeuwse kraal, of een prehistorische mammoetkies gevonden? Samen met verschillende partners organiseert het Rijksmuseum van Oudheden voor de tweede keer een Nationale vondstendag. Meer dan tien deskundigen waaronder archeologen, historici, numismatici en faunadeskundigen, zitten klaar in de grote Tempelzaal van het museum, om in Nederland gedane bodem- en strandvondsten van bezoekers te strandvondsten te bestuderen en analyseren. Toegang is gratis, aanmelden via www.rmo.nl/vondstendag
23 april – 7 september 2025: ‘Boven het maaiveld – 25 jaar archeologische vondsten’
Met deze grote zomertentoonstelling viert het Rijksmuseum van Oudheden een kwart eeuw Nederlandse archeologie: van vondst tot vinders en vindplaats, uit heel Nederland en de Cariben. Het is een feest der herkenning vol verrassingen, met meer dan 500 opmerkelijke ontdekkingen uit de periode 2000-2025.
Info: www.rmo.nl/bovenhetmaaiveld
Er is een document beschikbaar gekomen van karakteristieke objecten in de gemeente Westerwolde.
Te downloaden via deze link
Vanmiddag hadden we onze jaarlijkse ledenvergadering, zoals gebruikelijk in d’Ekkelkaamp in Onstwedde met:
