Zeshonderdste lid is in aantocht

Vier jaar geleden verwelkomde de Historische Vereniging Westerwolde haar 500ste lid en nu naderen we de 600. Het zou mooi zijn als we voor het eind van het jaar het 600ste lid konden verwelkomen. Met onze interessante ledenbijeenkomsten en ons zeer lezenswaardig tijdschrift Terra Westerwolda doen we velen nu al een heel groot plezier. Mogen we u ook binnenkort als lid verwelkomen? Als u zich nu opgeeft als lid en u bent de 600ste, dan krijgt u een jaar lidmaatschap van ons cadeau.

Het lidmaatschap kost € 25,00 per jaar en opgeven gaat heel gemakkelijk via deze link: Lid worden.

Uitnodiging Algemene Ledenvergadering 16-10-2021

Geachte leden en andere belangstellenden,

Graag willen wij u hierbij uitnodigen voor de algemene ledenvergadering van de Historische Vereniging Westerwolde op zaterdag 16 oktober 2021 in Het Boschhuis te Ter Apel (Boslaan 6). De vergadering begint om 13.30 uur.

Het bestuur stelt de volgende agenda voor:

  1. Opening door de voorzitter.
  2. Vaststelling van de agenda.
  3. Notulen van de ALV van 7 maart 2020 te Onstwedde.
  4. Ingekomen stukken en mededelingen, door de secretaris.
  5. Financieel verslag 2020, begroting 2021 en verslag van de kascommissie, door de penningmeester.
  6. Benoeming van een nieuw lid voor de kascommissie.
  7. Jaarverslag 2020 (meegezonden), door de secretaris.
  8. Bestuursverkiezing. Statutair aftredend zijn aftredend de heer J.S.A. Huizing en    mevr. H. A. H.  Kuper-Dijkmeijer. Beide bestuursleden stellen zich herkiesbaar. Namen van eventuele tegenkandidaten kunnen tot een kwartier voor aanvang van de vergadering ingeleverd worden bij de voorzitter dhr. J.G. Abbes.
    De heer E. Wubs neemt afscheid als vertegenwoordiger van de Historische Kring Ter Apel. Op het moment van schrijven was nog niet bekend wie zijn plaats inneemt.
  9. Rondvraag.
  10. Pauze.
  11. Het inhoudelijke gedeelte van deze vergadering staat in het teken van het bouwhistorisch onderzoek van het Klooster in Ter Apel.
    Museum Klooster Ter Apel duikt regelmatig op in allerlei publicaties, van populair tot wetenschappelijk. De eensluidende bouwgeschiedenis die daarbij vaak te vinden is, wekt op het eerste gezicht de indruk dat de bouwhistorie van het gebouw al behoorlijk goed is uitgezocht. Dit blijkt zeer betrekkelijk te zijn. Er zijn door de eeuwen heen enkele onderzoeken naar het gebouw geweest, maar nooit een gedegen gedetailleerd onderzoek. Stichting Museum Klooster Ter Apel die samen met Adema Architecten de mogelijkheden bekijkt hoe het museum beter toegankelijk en publieksvriendelijker kan worden gemaakt, heeft deze kans aangegrepen eindelijk het hele gebouw bouwhistorisch te laten onderzoeken. Hans Ladrak en Jim Klingers van Battjes & Ladrak en Klingers Bouwhistorie & Restauratie kregen de opdracht. Er ontstond een diepgaande biografie van het gebouw.

Na afloop van de vergadering bestaat er de mogelijkheid voor een rondgang door Museum Klooster Ter Apel (Boslaan 3-5, 9561 LH Ter Apel).
Voor de rondgang door het museum is wegens de coronamaatregelen maar beperkt plek. Dus daarom graag z.s.m. opgeven bij de secretaris!
Maximaal 2 keer 10 personen kunnen rondgeleid worden door Hans Ladrak en Jim Klingers. Het dragen van een mondkapje is tijdens de rondgang verplicht! Deelnemers dienen de rondgang zelf te betalen (volwassenen zonder museumkaart: € 6,50 incl. rondleiding, volwassenen met museumkaart: € 5,00 incl. rondleiding).

Boek: Jim Klingers en Hans Ladrak, Nieuw licht op het ‘Huis van het Nieuwe Licht’. Bouwhistorische opname van het Kruisherenklooster Ter Apel (2021).

Speciaal voor leden die deelnemen aan het programma op 16 oktober a.s. biedt Museum Klooster Ter Apel een korting op het boek. Bij binnenkomst op de algemene ledenvergadering is een bon af te halen, waarmee tot en met 10 december 2021 twee boeken met elk € 5 korting kan worden verkregen. Het boek zal binnenkort in gedrukte vorm te koop zijn in de museumwinkel van Museum Klooster Ter Apel. De publicatie zal verschijnen rond 16 oktober 2021. Het boek telt meer dan 300 bladzijden en is rijk geïllustreerd. De winkelprijs bedraagt € 24,95.

12. Sluiting van de vergadering.

Het bestuur hoopt weer velen van u op 16 oktober a.s. te mogen begroeten.

De Coronamaatregelen t.a.v. de horeca worden gehanteerd.

Met vriendelijke groet,

Kineke Kuper,
secretaris. 

Wij doen mee met Rabo ClubSupport! Kunnen wij op uw/jouw stem rekenen?

Stem nu direct in de Rabo App of online op rabobank.nl/clubsupport

 

18 september Excursie Bourtange -De excursie is vol – U kunt zich niet meer opgeven.


Augustus 2021

Geachte leden,

Bij deze willen we u uitnodigen voor een aangepast excursie-programma op zaterdag 18 september aanstaande. Zoals we u in juli lieten weten hebben we onlangs de afweging gemaakt omtrent het wel of niet laten doorgaan van de excursie naar Amsterdam. Vanwege de aanhoudende beperkingen, en vooral vanwege de lange busreis, lijkt het ons weinig aantrekkelijk en verantwoord om nu deze reis te maken. (Maar…..we hebben al weer een optie voor september 2022!)
Wij willen we u nu op diezelfde datum een mini-excursie in onze eigen regio aanbieden.

Het is dit jaar 200 jaar geleden dat Napoleon Bonaparte overleed. Op 5 mei 1821 overleed de voormalige keizer op het eiland Sint Helena, ver weg van Frankrijk. Amper tien jaar tevoren leek de zelf-gekroonde keizer nog onaantastbaar. De Franse bezetting van Nederland begon al voor de opkomst van Napoleon. In deze mini-excursie gaan we in op de invloed van Frankrijk en in het bijzonder keizer Napoleon op Westerwolde. Dit doen we in Bourtange.

14.00 uur        Ontvangst in de garnizoenskerk van Bourtange, Marktplein 2a; de kerk is vanaf 13.30 uur geopend.

In een drietal mini-lezingen wordt u meegenomen langs een aantal facetten van de Franse Tijd in Westerwolde. Jochem Abbes zal een inleiding houden over het thema “de inval van de Fransen in Westerwolde in 1795 en de sporen daarvan in Bourtange en Westerwolde”.Vervolgens zal Jan Huizing een aantal voorbeeld geven van Westerwolders die te maken kregen met de wetgeving van de Franse machthebber, waarbij hij het begrip ‘ramplacanten’ zal duiden. Geert Volders gaat in op de emancipatiewet, waarmee Joden in 1796 burgerrechten kregen. Enkele jaren later werd de Nederlands Israëlitische Gemeente Bourtange opgericht. Hoe werd deze emancipatie ontvangen?

15.00 uur        Pauze.
U kunt op eigen gelegenheid deze pauze invullen. Mocht u niet meedoen aan de tweede helft van het programma, dan verzoeken wij u dit bij uw opgave aan te geven.

 15.30 uur        Verzamelen op het Marktplein. Vanaf hier maken we een wandeling van ongeveer 5 kilometer, waarbij we onder andere de Linie Abeltjeshuis bezoeken. De wandeling gaat deels over onverhard terrein, dus zorg voor goed wandelschoeisel.

17.00 uur        Terug in Bourtange, einde van het programma.

Deelname aan het programma is geheel gratis, wel is het noodzakelijk dat u zich opgeeft bij het secretariaat: secretaris-hvw@kpnmail.nl/06 23144499.
Vanwege het beperkte aantal plaatsen in de kerk is opgave dus echt noodzakelijk! Zodra opgave niet meer mogelijk is plaatsen we een bericht op onze website.

We hopen dat we u zo op veilige wijze een mooie en interessante middag in Bourtange kunnen aanbieden.
Wanneer er voldoende animo voor deze excursie in eigen regio is, overweegt het bestuur in het najaar nogmaals een mini-excursie aan te bieden!

Met vriendelijke groet,

Kineke Kuper-Dijkmeijer, Secretaris
Venneweg 15
9541 XN VLAGTWEDDE
Tel.: 0599-313529
E-mail: secretaris-hvw@kpnmail.nl

Voorjaarsnummer Terra Westerwolda verschenen


Leden van de Historische Vereniging Westerwolde ontvingen al enkele weken geleden het nieuwste exemplaar van Terra Westerwolda. Inmiddels zijn alle verkooppunten ook weer voorzien van het voorjaarsnummer van het tijdschrift.

Oudeschans: één grote speeltuin

Tjarko van Dijk ging in gesprek met Willem Friedrich, geboren in Bellingwolde maar opgegroeid in het vestingdorp Oudeschans. ‘Het was voor ons jochies eigenlijk één grote speeltuin’; zo herinnert Friedrich zijn kinderjaren. Ook vertelt Friedrich over de middenstand, de school en de dreigende teloorgang van het dorp. En hoe zijn belangstelling voor kunst en cultuur hem terugbracht naar Oudeschans, waar hij al meer dan 45 jaar de bekende concertreeksen in de garnizoenskerk organiseert.

Red het cultuurlandschap

Rienhart Wolf laat in een prikkelend essay zien dat er onconventionele stappen gezet moeten worden om de teloorgang van het middeleeuwse cultuurlandschap te stoppen. Centraal in het essay staat het landschap rondom Ter Apel. Wolf constateert dat sluipenderwijs de typische open ruimtes in het cultuurlandschap zijn ‘dichtgemetseld’ met bos, waardoor de historische context van het landschap verloren dreigt te gaan.

Terug naar Ter Wisch

In dit nummer van Terra Westerwolda het tweede deel van de herinneringen van Aaltje ter Wisch (1891-1994). Aaltje vertelt over de dagelijkse gang van zaken op het boerenerf, maar ook over de bijzondere gebeurtenissen zoals het maken van een foto in Winschoten, de verhuizing naar Ter Apel en het onderwijs in Groningen. Haar zoon Adolf tekende de herinneringen op in de jaren 1980 en kleindochter Rolien stelde ze beschikbaar voor Terra Westerwolda.

En nog veel meer!

In een interview vertelt Chonda Luring – Te Velde over haar boek ‘De muren hebben oren’, waarvoor ze 40 (oud) Onstwedders sprak over hun herinneringen aan de oorlogsjaren in het dorp. Henny Groenendijk doet verslag van het project ‘De verdwenen Eems’, waarin onderzoek wordt gedaan naar een verdwenen verbinding tussen Westerwolde en het Eemsland. Hans ter Heijden vertelt over zijn ‘piekervaring’ achter de klavieren van het bijzondere orgel van de kerk in Weite. Wilma Koning neemt de lezer mee naar het brugwachtershuisje bij de Wymeersterbrug, waar Eppo Kuiper tussen 1910 en 1954 woonde en werkte. En natuurlijk ontbreken ook in dit voorjaarsnummer de vaste bijdragen niet, waaronder die van het MOW | Museum Westerwolde en de Historische Kring Ter Apel.

Lezingen Groninger Archieven


In deze coronatijd waarin we geen ledenbijeenkomsten kunnen organiseren, zijn we blij met de activiteiten van de Groninger Archieven. Zij verzorgen online lezingen over verschillende onderwerpen, waarbij het leuke is, dat je ze kunt bekijken op een tijdstip dat jezelf het beste uitkomt.

Via deze link kunt u een keuze maken uit één of meerdere van deze lezingen:
Lezingen OnLine Groninger Archieven

Prettige Kerstdagen en een voorspoedig en gezond 2021

Geachte leden,
Het jaar 2020 is bijna ten einde en we kunnen zonder overdrijving zeggen dat het een bijzonder jaar was. Heel veel dingen konden niet doorgaan, en in menselijk contact werd 1,5 meter de maat. Vaak werden mobiele telefoons en computers gebruikt om familieleden, vrienden, collega’s te “zien” en/of te horen. Maar het gemis van de van de contacten, die vroeger zo normaal waren, was groot.
Ook wij als Historische Vereniging Westerwolde hebben dit ondervonden.
De enige vergadering die door kon gaan was de algemene ledenvergadering te Onstwedde waar ds. G.C. Hovingh uit Zuidlaren sprak over het thema Het kerkelijke verzet in de Tweede Wereldoorlog in Westerwolde en omstreken.
Tijdens deze vergadering werd dhr. E. Wubs uit Ter Apel benoemd als nieuw bestuurslid. Pas in juli kon hij, op 1,5 meter afstand, voor het eerst aanwezig zijn bij een bestuursvergadering.
Het bestuur had geregeld contact met elkaar via de mail en app. In november was er een digitale vergadering.
De bijeenkomsten van juni, oktober en december werden afgezegd. Evenals de jaarlijkse excursie. Heel jammer allemaal.
Wat gebeurde er wel?
Allereerst wil ik noemen: onze website. Hier valt ontzettend veel te lezen en te zien. Zeker aan te raden om daar geregeld eens te kijken.
Verder is het boekje Aaltje (door Hanne Wilzing) uitgegeven, het lesmateriaal voor de basisscholen(ontwikkeld door Frits van Kouwenhove) verstuurd.
De Historische Kring Ter Apel heeft i.s.m. Jumbo een stickerboek ontwikkeld over de historie van Ter Apel.
Ook zijn er gesprekken gevoerd over de Canon van Westerwolde waar wij als HVW invulling aan willen geven.
De ledenbijeenkomsten voor 2021 zijn weer gepland: Voorlopige data: 13-03-2021 Algemene ledenvergadering Onstwedde; 19-06-2021 ledenbijeenkomst Veelerveen; 18-09-2021 excursie Amsterdam; 16-10-2021 ledenbijeenkomst Ter Apel en 18-12-2021 ledenbijeenkomst Blijham. We volgen natuurlijk de richtlijnen van het RIVM v.w.b. het Coronabeleid.

Op de drempel van het nieuwe jaar kijken we achterom, maar ook vooruit! We hopen dan ook u in het komende jaar weer te mogen ontmoeten!
Het bestuur wenst u, juist in deze dagen, een aangename kersttijd toe en vooral ook een gezond 2021!

Met vriendelijke groet, namens het bestuur

Kineke Kuper-Dijkmeijer
secretaris Historische Vereniging Westerwolde
E-mail: secretaris-hvw@kpnmail.nl

Betreft: afgelasting bijeenkomst 13 juni en jaarlijkse excursie (19 sept.)

Geachte leden,

Het is u waarschijnlijk niet ontgaan dat het kabinet in verband met de Coronamaatregelen heeft besloten om alle evenementen tot 1 juni niet door te laten gaan. Na 1 juni worden de mogelijkheden verruimd en bijeenkomsten van maximaal 30 personen toegestaan. Aangezien het grootste gedeelte van onze leden in de kwetsbare risicogroep zit vindt het bestuur het desalniettemin niet verantwoord om de geplande vergadering van 13 juni te Veelerveen door te laten gaan. Bovendien worden onze bijeenkomsten doorgaans tussen de 75 en 90 personen bezocht. Er zou dan restrictie en selectie plaats moeten vinden en daar voelen wij als bestuur niet voor.

Ook hebben wij ernstige twijfels over het door laten gaan van de geplande excursie op 19 september. Als bestuur vinden we het vooralsnog niet verantwoord om dan al met zo’n 50 personen in een bus op stap te gaan. Daarom wordt de excursie voor dit jaar afgelast en – afhankelijk van de ontwikkelingen – mogelijk uitgesteld.

Wij denken dat u begrip kunt opbrengen voor deze besluiten. Mochten zich er wijzigingen voordoen, dan stellen wij u zo spoedig mogelijk op de hoogte. Houdt u vooral ook de website van de vereniging in de gaten!

Wij houden als bestuur de ontwikkelingen in de gaten en volgen de richtlijnen en adviezen van de overheid. Bij alle activiteiten van de vereniging staat de veiligheid en de gezondheid van onze leden voorop. Gelukkig zijn er ook andere manieren om met de Westerwoldse cultuurgeschiedenis bezig te zijn. Er is in de afgelopen weken al meer digitaal verkeer en contact via de telefoon geweest dan we ooit hadden kunnen vermoeden.

De redactie van ons tijdschrift Terra Westerwolda vergadert/werkt op afstand, dus binnenkort valt ons blad weer bij u in de bus.

Pas op uw gezondheid! We hopen u – zodra het kan – weer bij de ledenbijeenkomsten en andere activiteiten te ontmoeten.

Met vriendelijk groet namens het bestuur van de Historische Vereniging Westerwolde,

Kineke Kuper-Dijkmeijer, secretaris

Uitnodiging ledenbijeenkomst

Magnuskerk te Bellingwolde (Foto’s Geert Volders)


Geachte leden en andere belangstellenden,

Graag willen wij u uitnodigen voor de eerstvolgende ledenbijeenkomst van de Historische Vereniging Westerwolde op zaterdag 14 december a.s. in leerhuis en vergadercentrum Het Karspel, (Hoofdweg 225) te Bellingwolde. Deze ledenbijeenkomst wordt mede mogelijk gemaakt door de Stichting Groningen Orgelland. De bijeenkomst begint om 13.30 uur.
Het bestuur stelt het volgende programma voor:

  1. Opening door de voorzitter.
  2. Vaststelling van de agenda.
  3. Ingekomen stukken en mededelingen, door de secretaris en de penningmeester.
    H. Opheikens: Grensoverschrijdende vluchtroutes 1933 – 1945
  4. Voordracht door dhr. Kees Kugel, oud-bestuurslid van de Stichting Groningen Orgelland (SGO). In 2019 is het 300 jaar geleden dat orgelbouwer Arp Schnitger(1648-1719) stierf en het is tevens het jaar waarin Stichting Groningen Orgelland 50 jaar bestaat.. De herdenking van Schnitgers 250e sterfdag in 1969 was juist aanleiding voor de oprichting van Stichting Groningen Orgelland. In 1969 verzamelden zich in de Der Aa-kerk liefhebbers en internationale deskundigen op het gebied van orgels, muziek en cultureel erfgoed om te praten over die unieke schat die verstopt lag in de oude kerken van de provincie Groningen: de historische orgels waarvan sommige meer dan 400 jaar oud waren. Veel van deze orgels lagen er vergeten en verwaarloosd bij en dat moest veranderen. De Stichting Groningen Orgelland ging voortvarend aan de slag om de orgels te redden en weer in oude glorie te herstellen. Nu, 50 jaar later, zijn de meeste orgels gerestaureerd en staan er weer uitstekend bij. Kugel zal vertellen over het leven, de carrière en het succes van de orgelbouwer Schnitger: een wereldberoemd orgelbouwer die zijn stempel drukte op het Groninger orgellandschap.

    Magnuskerk te Bellingwolde cartouche voor het orgel. (Foto’s Geert Volders)

  5. Pauze in Het Karspel. Vervolg van de vergadering in de Magnuskerk.
  6. Voordracht door de heren Jochem G. Abbes en Jan S.A. Huizing. In 1797 werd de Magnuskerk verrijkt met een nieuw orgel, gebouwd door het duo H.H. Freytag en F.C. Snitger. Orgelmaker Frans Casper Snitger jr. draagt wel een heel bekende naam, namelijk de naam van zijn grootvader Arp Schnitger (de ‘ch’ verdween later). Abbes en Huizing gaan in op de achtergronden rondom de bouw van het orgel. Voor het onlangs gerestaureerde orgel prijkt een ‘cartouche’ waarop de namen vermeld zijn van de predikanten en kerkvoogden in 1797. Dankzij de kerkelijke archieven is te reconstrueren hoe het orgel gefinancierd werd, maar ook hoe de kerkelijke gemeente in 1797 functioneerde en wie deze kerkbestuurders waren.
  7. Orgelspel verzorgd door de heer Pieter Pilon.

Het Snitger-Freytag orgel in de Magnuskerk van Bellingwolde. (Foto: Dennis Wubs, Wikimedia Commons)

Pieter Pilon kreeg orgellessen van Piet Wiersma en studeerde vervolgens orgel aan het nu Noord Nederlands Conservatorium in Groningen bij Wim van Beek en piano bij Jan Marisse Huizing. Kerkmuziek studeerde hij aan het koninklijk Conservatorium in Den Haag bij resp. Christiaan Winter en Jos van der Kooy. Hij verdiepte zich in liedbegeleiding (piano) bij Tan Crone. In 1988 behaalde hij voor orgel het einddiploma Uitvoerend Musicus met onderscheiding. Na het eindexamen piano volgden er lessen(onder meer improvisatie) bij Albert de Klerk. Hij werd prijswinnaar van het Nationale Orgelimprovisatieconcours (1992) in Bolsward. Pilon is organist van het befaamde Lohman-orgel in Farmsum.

Sluiting van de vergadering.

Het bestuur hoopt weer velen van u op 14 december te mogen begroeten. Neemt u gerust een gast mee!

Met vriendelijke groet,

namens het bestuur,

Kuper-Dijkmeijer, secretaris