Het zwaard van “Berend Bommel”.

Door Ruut Wegman

Op 25 april jongstleden kreeg ik een email van mevrouw Rolien Hadders uit Wageningen, waarin zij mij twee foto’s stuurde van een 17e-eeuws zwaard dat zij bewaarde in een oude dekenkist. Het “zwaard van Berend Bommel”, zoals het voor haar altijd heette, kwam van haar grootouders Jan en Aaltje Hadders-ter Wisch uit Valthermond. Zij wist alleen van het zwaard dat het was opgeploegd, zij dacht in het begin van de vorige eeuw. Pas toen zij zich verdiepte in de geschiedenis van Westerwolde, waar de familie van haar grootmoeder van oudsher gronden bezat, realiseerde zij zich dat het zwaard misschien wel daar vandaan kwam. Daarnaast lag Valthermond in het Valtherveen, een in de 17e eeuw voor soldaten ontoegankelijk veen, dat pas in de tweede helft van de 19e eeuw is ontgonnen.


Het zwaard van ‘Berend Bommel’.

Inscriptie op het zwaard: ME FECIT SALINGEN (Solingen heeft mij gemaakt).

Ze gaf mij het zwaard diezelfde avond mee en zei dat ze het aan de Historische Vereniging Westerwolde wilde schenken. De volgende dag heb ik in Wedde het zwaard aan de voorzitter van de Historische Vereniging, Jochem Abbes, overhandigd. Hierbij was ook Henny Groenendijk, oud archeoloog van de provincie Groningen, aanwezig. Hij vertelde dat het om een 16e of 17e-eeuwse houwdegen gaat.
Volgens hem, doet de perfecte staat van het wapen vermoeden dat het niet kan zijn opgeploegd, maar dat het op een andere manier in het bezit van de familie Ter Wisch moet zijn gekomen. Helaas is dat niet meer te achterhalen. Jochem Abbes gaat nu contact opnemen met dr. Wolfgang Jahn, directeur van het Ostfriesisches Landesmuseum Emden en specialist op het gebied van 16e en 17e-eeuwse wapens, in de hoop dat hij meer kan vertellen over de datering, maker en herkomst van het zwaard.

Ruut Wegman met het zwaard van ‘Berend Bommel’.

Oproep om informatie over ds. Reinders

Ik ben bezig met een historisch onderzoek naar het leven van ds. Reinders bij leven gereformeerd predikant in Overschild en Sellingen. Hij kwam om het leven in Bergen Belsen op 5 maart 1945. Nadat zijn familie hiervan op de hoogte was gesteld, en ook de kerkelijke gemeente is er een herdenkingsdienst georganiseerd. Nu weet ik niet precies welke dag/datum dit was, maar dit moet ergens  tussen mei en december 1945 zijn geweest. Wie kan achterhalen wat de precieze datum van deze kerkdienst is geweest en of daar dan  bijvoorbeeld, zoals wel vaker gebeurde, verslag van is gedaan in de Winschoter Courant?

vriendelijke groet, Bert Jan Hartman, docent geschiedenis, Zwolle

Iedereen bedankt

Het kon net geen € 1000,00 worden. Maar hier zijn we ook heel blij mee.Iedereen die zijn stem op ons heeft uitgebracht bij de de RABO Clubkasactie 2019 willen we hierbij hartelijk dank zeggen en natuurlijk ook onze dank aan de RABO bank voor dit initiatief om op deze manier de verenigingen te ondersteunen.

Wie was die vereenzaamde kunstenaar uit de buurt van Vlagtwedde?

Op verzoek van de Stichting Huizinga Meubel Nederland plaatsen we dit bericht.

De titel van dit bericht verwijst naar de laatste alinea van het bericht. Uw reactie horen we graag via info@verenigingwesterwolde.nl

Huizinga met muziek
We kregen de tip al drie jaar geleden van Erik Boerma van de gelijknamige antiekhoeve in Uithuizen. Dat er in het Stol-Vennemahuis in Baflo een stijlkamer was, ingericht met prachtig Huizinga-meubilair. Recent spraken we Stijn van Genuchten, directeur van Openluchtmuseum Het Hoogeland, die ons wist te vertellen dat meubels afkomstig zijn uit het museumdepot. En hij gaf ons de namen van twee van de initiatiefnemers die aan het huis de huidige muzikale bestemming hebben gegeven. Maar hij kon niet met zekerheid zeggen dat het het inderdaad om Huizinga-meubels ging.We maakten voor afgelopen zaterdag een afspraak met de initiatiefnemers voor een bezichtiging van het huis. We werden hartelijk ontvangen, men nam ons mee naar de voorkamer, we vroegen en kregen permissie om een van de stoelen om te draaien… en daar zat het bekende fabrieksplaatje van de ‘Nederland’ van Huizinga. En ook onder de andere stoelen, het tweezitsbankje, de eettafel, de kast, een bijzettafeltje en de spiegel op de gang, zaten dezelfde plaatjes. In de meesterlijk gesneden ornamenten zijn de opvallend elementen verschillende muziekinstrumenten. De meubels stonden niet oorspronkelijk in het huis en bij de muzikale herbestemming zochten de initiatiefnemers naar passend meubilair. Toen ze dan in het depot van het Openluchtmuseum dit ensemble aantroffen, was de keuze snel gemaakt.Gevraagd naar de provenance van de meubels weet Stijn te vertellen dat ‘ze afkomstig zijn van iemand uit (de buurt van) Vlagtwedde. Een wat vereenzaamde kunstenaar die de meubels had overgehouden van zijn familie en ze aan het museum schonk‘. [einde citaat]. Dat is geweest ergens begin 2000;


Per 21 juli 2016 is de Stichting Huizinga Meubel Nederland officieel ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 8565.89.834.
De stichting heeft onder meer ten doel: 
Het komen tot een herwaardering in de breedste zin van de persoon Jacobus Abraham Huizinga (1861-1937) en zijn meubelfabriek ,,Nederland”, zoals deze laatste in de stad Groningen heeft bestaan van 1889 tot 1956;
Het bestuur bestaat uit:
Fred Ootjers, voorzitter
Miriam Nooi, penningmeester
Marianne Ootjers, secretaris

Voorjaarsnummer Terra Westerwolda verschenen

Het nieuwe nummer van Terra Westerwolda is van de persen gerold. De leden van de HVW ontvangen het een dezer dagen per post. Binnenkort is het ook weer te koop bij verschillende (boek)winkels in de regio en bij de Bruna in Winschoten en boekhandel Godert Walter in Groningen. 

De ‘wielerhistorie’ van Heiko Kiewiet

Tijden veranderen. Iemand die dat aan den lijve ondervond, is Heiko Kiewiet uit Wedde die in dit nummer vertelt over zijn leven en werk. Eerst zat hij in de autohandel, inmiddels is hij alweer jarenlang het gezicht van Tweewielers Kiewiet. Geert Schreuder maakte een prachtig schilderij bij dit interview.

Johan Hemkes

De genealogie komt ook aan bod in deze editie: Jurriane Rendering legt het verleden van haar voorouders stukje bij beetje bloot. Rienhart Wolf belicht namens de Historische Kring Ter Apel leven en werk van beeldend kunstenaar Johan Hemkes.   

Straatnamen in Ter Apel

Zowel in zijn column als in zijn artikel over straatnamen legt Erik Wubs verbanden tussen verleden en heden in Ter Apel en Sanne Meijer fietst langs beelden die getuigen van rooms-katholieke invloeden in Laudermarke. Obby Veenstra schrijft over de tijd dat roken nog gewoon was en illustreert dit met prachtig fotomateriaal. 

Alderik Visser laat zien dat het zeker andere tijden waren toen Westerwolde in 1791 op de kaart werd gezet en Hans ter Heijden sluit zijn serie over literatuur af met een oproep voor meer – vooral Groningstalige – literatuur. Kom op, schrijvers en dichters!

Metamorfoses 

In deze editie ook aandacht voor de kunstmanifestatie Beek in Beeld 2.0 die komende zomer wordt gehouden. In de 25 jaar na de eerste editie heeft het Westerwoldse landschap – vooral rond de beken – een metamorfose ondergaan. En dat was niet de eerste. Een interview hierover met Melle Wachtmeester.  

__________

Lidmaatschap
Leden van de Historische Vereniging Westerwolde ontvangen het blad automatisch; de kosten voor het lidmaatschap bedragen slechts € 25,00 per jaar. Ook lid-abonnee worden? Klik dan hier.
Het blad is voor € 4,95 ook te koop bij diverse winkels in de regio (de verkoopadressen treft u aan op deze site). Het verschijnt drie keer per jaar. Het volgende (zomer)nummer komt in juli 2019 uit.


Reacties
Voor reacties en/of ideeën voor artikelen kunt u contact opnemen met Hans ter Heijden, telefoon: 0599 313 811 / 06 51 05 65 65; e-mail: ter.heijden.hans@gmail.com