LINK NAAR HET LESPAKKET OORLOGSJAREN
LINK NAAR DE CANON VAN WESTERWOLDE
Bijeenkomst 80 jaar bevrijding in Westerwolde
Woensdagavond 30 april 2025 organiseerde de Historische Vereniging Westerwolde een thema-avond met een zestal flitslezingen met verschillende thema’s aangaande de Tweede Wereldoorlog. Aanvankelijk was het de bedoeling om het volledige programma in het Voormalig kamp Sellingerbeetse te organiseren. Al snel werd duidelijk dat er bijzonder veel animo bestond voor deze bijeenkomst, waardoor het bestuur besloot het programma aan te passen, waardoor de lezingen plaats vonden in de Sprankel in Sellingen. Voorafgaand konden het kampterrein en de expositie in het Voormalig kamp Sellingerbeetse bezocht worden.
In De Sprankel heette voorzitter Jochem Abbes de bijna 120 belangstellenden welkom. De aanleiding voor deze avond vormde dat we dit jaar vieren en herdenken dat we 80 jaar in vrijheid leven. Abbes toonde een bijzonder herinneringsalbum, gemaakt op 12 april 1946. De waarnemend burgemeester van Vlagtwedde Drenth ontving die dag de geallieerde militairen die een jaar eerder de gemeente hadden bevrijd. De genodigden, waaronder de Belgische kolonel Blondeel en de Poolse kolonel Dec, plaatsten hun handtekening in het herinneringsalbum. Vervolgens verzorgde Giny Blom-Davids een lezing over de Franse soldaat Camille. Hij ontvluchtte Duitse krijgsgevangenschap en vond een tijdelijk veilig onderkomen bij de familie Blom in de Weite. Met hulp van Blom en ds. Leenhouts, werd Camille naar het zuiden gebracht om vandaaruit verder te reizen naar zijn familie in Frankrijk. Dankzij zijn gedetailleerde verslag weten we hoe de militair zijn verblijf in de Weite en Vlagtwedde heeft ervaren. De dankbaarheid uitte zich na de Tweede Wereldoorlog in bezoeken over en weer tussen de Vlagtwedders en de Franse militair. Als derde sprak Alie Noorlag. Noorlag schreef in 2007 het boek Een leven lang gezwegen, waarin ze de getuigenissen van NSB’ers en hun kinderen optekende. In haar lezing vertelde ze onder andere over de familie Ipenburg. Na Dolle Dinsdag werden veel NSB-gezinnen ‘geëvacueerd’ naar Duitsland. Nadat de directe dreiging voorbij leek, kwam het gezin terug naar Nederland. Na de bevrijding in 1945 werden ze geïnterneerd in Sellingerbeetse, het pasgeboren dochtertje Irene stierf hier. Tot op de dag van vandaag is het onbekend waar het kind begraven is.
Na de pauze vertelde Geert Volders over de Shoah – de Jodenvervolging – in Westerwolde. In zijn lezing toonde Volders aan hoe vanaf de zomer van 1940 het net in snel tempo zich sloot voor de Joodse Westerwolders. Als voorbeelden werden de families Mozes uit Veele en Meijer uit Onstwedde genoemd. Onlangs liet de gemeente Westerwolde onderzoek doen naar de rol van de toenmalige gemeenten bij de deportatie van de Joodse gemeenschap en de omgang met hun bezit. De cijfers zijn onthutsend: 9 op de 10 Joodse inwoners overleefde de oorlog niet. Als vijfde spreker trad Harold de Jong op. De Jong werkte jarenlang voor Defensie en deed beroepsmatig veel onderzoek naar militaire missies. In 2023 verscheen van zijn hand Poolse strijders over de Hondsrug, waarin hij de Poolse opmars in Noord-Nederland beschrijft. De Jong toonde hoe onze Poolse bevrijders na de oorlog min of meer uit de geschiedenisboekjes bleven. Daar kwam op den duur verandering in. Op vijf na kon De Jong de gesneuvelde Poolse militairen in Noord-Nederland een gezicht geven door hun foto’s terug te vinden. Jan Hidde Wilzing verzorgde een lezing over de luchtoorlog. Tijdens de bezetting kwamen er tien geallieerde toestellen neer in onze landstreek. In een maand kwamen er rondom Vlagtwedde zelfs drie vliegtuigen neer. Wilzing toonde het verschil tussen de Britse Royal Air Force (en de Gemenebest-eenheden) en de Amerikaanse luchtmacht. In verschillende dorpen zijn de geallieerde vliegers begraven en staan er dichtbij de crash-locaties monumenten.
De grote belangstelling toonde dat we tachtig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog nog steeds nieuwe inzichten opdoen over deze tijd. Het huidige tijdsgewricht draagt ongetwijfeld bij aan de behoefte om te reflecteren. En dat werd deze avond zeker gedaan!
Nieuwe expositie in het MOW – Museum Westerwolde zet je aan tot verdwalen
Looptijd expositie: 11 mei tot en met 30 november 2025
Website: https://hetmow.nl/expositie/verdwalen
Bezoekadres: Hoofdweg 161 9695 AEBellingwolde
Beeldmateriaal
Sasja Michalsky, Huilende bruiden 7, Geert Schreuder, Waar zijn we ergens?,
In de tentoonstelling Verdwalen laten kunstenaars zien hoe wandelen je naar de ziel van een landschap kan brengen.
Over de tentoonstelling
Door te voet door het Groninger land te gaan ervaar je het landschap met al je zintuigen. Elk seizoen biedt nieuwe ervaringen, elk pad nieuwe ontdekkingen. Lopen is zo een innige manierom je omgeving in al zijn volheid en verscheidenheid te ervaren en er vertrouwd mee te raken.
Contact met het land
Onze samenleving is veelal op snelheid en productiviteit gericht. We maken nog maar weinigtijd vrij om te vertragen en het landschap werkelijk tot ons te laten spreken. Wandelen prikkelt,het maakt je nieuwsgierig naar de natuur, de geschiedenis, de verhalen en daarmee de eigenheid van de plek waar je bent.
Exposanten
Voor Verdwalen gingen ruim 30 kunstenaars naar buiten. Hun indrukken verwerkten ze in verrassende schilderijen, tekeningen, grafiek, foto’s, installaties en digitale presentaties. In deexpositie zie je werk van: Annie Beugel, Menno Bijleveld, Saskia de Boer, John Dilling, Ingeborg Entrop, Ina Fekken, Lauravan Gaans, Marjan Geboers, Marijk Gerritsma, Nico Goezinne, Cora Jongsma, YvoElise Klinkert,Hilli Kuilman, Judith Lechner, Minxia Mae, Roelant Meijer, Sasja Michalski, Kristi Neider, TheaOost, Anita Oosterloo, Sona Sahakian, Marius de Schaar, Geert Schreuder, Janouk ter Veer,Mariska Vos, Annemiek Vos, Merijn Vrij, Wasdi Wartorejo, Marion de Boer, Gerlinde Visscher, Afineke deVries en Fiona Zondervan.
Haal meer uit de tentoonstelling
In de expositie biedt een knusse picknickplaats ruimte voor het uitwisselen van wandelervaringen. Jonge bezoekers volgen met een speciale rugzak een eigen spannende verdwaalroutedoor de zalen van het museum. Slenteren of snelwandelen? Op de paden van het museumbos experimenteer je met alles wat lopen kan zijn!
Naar buiten!
Voor Verdwalen werkt het museum samen met onder andere de Stichting WandelenWesterwolde, de wandelcoaches van Wandelen Werkt en de organisatie van het Pronkjewailpad.Zij bieden je gevarieerde wandelervaringen op verschillende locaties in Westerwolde. Kijk op www.hetmow.nl voor de actuele agenda van dit actieve randprogramma.
Cheque gekregen van het Coöperatiefonds van de Rabobank Groninger Land
Zoals u misschien weet is de Historische Vereniging Westerwolde al een tijdje bezig om de Canon van Westerwolde, zoals die al op internet staat, in boekvorm uit te gaan geven. Daarvoor benaderden we allerlei fondsen voor een bijdrage. Nadat onze secretaris de Rabo bank hiervoor heeft benaderd kregen we een positieve reactie dat we een bijdrage kregen uit de Coöperatiefonds van de Rabobank. Onlangs is de cheque hiervoor uitgereikt aan onze penningmeester. Op onderstaande foto’s ziet u beelden van de uitreiking. Mooi dat onze Rabo bank dit soort initiatieven financieel steunt!
Verzoek omtrent Stamboom familie Kamies
Beste lezer
Ik hoop dat u mij verder kunt helpen. Ik ben een Kamies en op mijn zoektocht naar de stamboom, ik weet dat die bestaat, zag ik dat er een familie boek gemaakt is door Geert Kamies. Dat stond vermeld in nieuwsblad van het noorden 14-6-1983.
Mijn vader is ook Geert Kamies. Oudste zoon van Wubbe Kamies-1903 en Naantje Weering 1901.Mijn vader is op 51 jarige leeftijd helaas overleden en eigenlijk wil ik meer van mijn familie weten. Het boek zou geweldig zijn. Hopelijk kunt u mij helpen.
Alvast bedankt
Met vriendelijke groet
Nanda Kamies
Rockanje
Reacties graag onder dit bericht of naar info@verenigingwesterwolde.nl
N.B. Voorzover we kunnen nagaan is de heer Geert Kamies, die in dit artikel wordt genoemd, overleden.
Uitnodiging bijeenkomst “80 Jaar Vrijheid in Westerwolde”
Geachte leden van de vereniging,
Hierbij nodigt het bestuur u uit voor een speciale ledenbijeenkomst in het kader van 80 Jaar Vrijheid op woensdagavond 30 april om19.30 uur in het voormalig Kamp De Beetse,
Zevenmeersveenweg 10, 9551 VV Sellingen.
Tachtig jaar geleden kwam er een einde aan de Tweede Wereldoorlog.
Tijdens deze speciale ledenbijeenkomst verkennen we de lokale oorlogsgeschiedenis in een zestal ‘flitslezingen’ van ieder ca.15 minuten waarin verschillende onderwerpen besproken zullen worden:
Jochem Abbes zal spreken over het dagelijkse leven tijdens de bezetting. Wat merkte de ‘gewone’ inwoner van Westerwolde in mei 1940 van de machtswisseling?
Het verhaal van mevrouw Giny Blom–Davids heeft als titel: Mijn ontsnapping
Alie Noorlag heeft veel onderzoek verricht naar het lokale oorlogsverleden. Deze avond zal zij vertellen over collaboratie in Westerwolde.
Pauze
Geert Volders zal spreken over de vervolging en moord op de Joodse gemeenschap.
Harold de Jong deed onderzoek naar de leden van de 1e Poolse Pantserdivisie, de eenheid die Oost-Groningen bevrijdde. Hij deelt deze avond hun verhaal.
Jan Hidde Wilzing zal spreken over de luchtoorlog, over de geallieerde strijdkrachten, maar ook over de hulp aan piloten in bezet gebied.
We zijn deze avond te gast in het voormalig Kamp De Beetse. Vanaf 19.00 uur bent u welkom en heeft u gelegenheid de expositie en het kampterrein te bezichtigen.
Er zijn geen kosten verbonden aan deze ledenbijeenkomst.
Vanwege de beperkte ruimte is het noodzakelijk dat u zich tijdig aanmeldt door een bericht te sturen naar de secretaris: secretaris-hvw@kpnmail.nl. U ontvangt daarna een bevestigingsbericht.
We hopen u woensdagavond 30 april te begroeten!
Met vriendelijke groet,
namens het bestuur,
Kineke Kuper-Dijkmeijer
secretaris
Ter informatie:
In opdracht van en in samenwerking met de werkgroep Canon heeft mevrouw M.Thomese een lespakket samengesteld over de oorlogsjaren in Westerwolde. Deze lessen omvatten de vensters:
– 1935 “Kamp de Beetse”
– 1940 De Duitse inval
– 1945 Bevrijding van Westerwolde
Dit lespakket is ontworpen voor leerlingen van groep 7 en 8, gericht op het verhogen van het historisch bewustzijn over Kamp de Beetse en de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog in Westerwolde.
De inhoud van het lespakket bestaat uit een docentenhandleiding met een PowerPointpresentatie; opdrachten voor in de klas en een creatieve opdracht.
Bij dit lespakket hoort een rondleiding Kamp De Beetse. Mevrouw Thomese heeft ook hiervoor materiaal ontwikkeld: informatie horend bij de rondleiding (gespreksvragen enz.) en opdrachten ter plekke uit te voeren.
Inmiddels heeft De Beetse al een vijftal schoolgroepen op bezoek gehad.
Voorjaarsnummer Terra Westerwolda verschenen
Het voorjaar breekt aan en dat betekent dat het weer tijd is voor een nieuw nummer van Terra Westerwolda.De veertiende jaargang van het blad trapt af met allerlei interessante artikelen, van een academische zomercursus tot de opkomst van het vrije socialisme in Westerwolde…
Van Westerwolde naar de Flevopolder… en weer terug
Erik Wubs sprak met Bouwie Huiting uit Sellingen, of om precies te zijn: Sellingerzwarteveen. Bouwievertelt hoe het was om op te groeien in een groot boerengezin in Sellingen en hoe hij via zijn buurman in de Flevopolder terecht kwam. Na jaren in het westen van het land te hebben gewoond en gewerkt keerde Bouwie terug naar zijn geboortestreek. In het interview haalt hij herinneringen op aan zijn tijd in de Flevopolder en zijn band met Westerwolde.
Een Academische Zomercursus in Ter Apel
In de zomer van 1940, aan het begin van de Duitse bezetting, organiseerde de Groningse universiteit een academische zomercursus. Maar liefst 20 hoogleraren en 172 studenten trokken naar het klooster in Ter Apel voor een gevarieerd programma. Dit alles werd vastgelegd in een fotoalbum. In Terra Westerwolda krijgt u een inkijkje in deze bijzondere cursus met discussies in de kloostertuin, corveedienst doorprofessoren en een vossenjacht in het Roelagerbos.
Geestverwanten van Ferdinand Domela Nieuwenhuis in Westerwolde
In de periode van 1890 tot 1940 vormden arbeiders en kleine zelfstandigen een bijzondere socialebeweging: de vrije socialisten. De vrije socialisten streden voor het recht op vereniging en streden voor betere lonen en arbeidsomstandigheden. Ook in Westerwolde kreeg deze socialistische stroming voet aan de grond. In Terra Westerwolda leest u over de opkomst en verdwijning van het vrije socialisme in Westerwolde.
En verder…
Verder leest u in Terra Westerwolda over natuurgeweld dat Westerwolde heeft geteisterd in de negentiende eeuw. Gerda Nijenbrinks-Beer vertelt over naamswijzigingen in het achttiende-eeuwse Westerwolde en hoe dat hier en daar voor verwarring kan zorgen. In aflevering 19 van de serie Uit degeschiedenis van Westerwolde komen dit keer onder andere een verzoek om ontslag uit een tuchthuis eneen niet goed gebouwde kerktoren voor. Lieuwe Jongsma, hoofd publiek van de Groninger Archieven, zet uiteen wat het uiteindelijk toch niet volledig openbaar worden van het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging (CABR) voor Westerwolde betekent. En uiteraard vindt u in Terra Westerwolda ook de vaste rubrieken als het laatste nieuws van de Historische Vereniging Westerwolde en Het portret van…
Nieuws van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden
Het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden zet dit jaar de archeologie van Nederland in het zonnetje! Dat doen we met o.a. met de grote tentoonstelling ‘Boven het maaiveld’ (vanaf 23 april) en activiteiten als een Nationale vondstendag (zaterdag 12 april).
Zaterdag 12 april: Nationale vondstendag
Een vuurstenen werktuig, Romeinse munt, middeleeuwse kraal, of een prehistorische mammoetkies gevonden? Samen met verschillende partners organiseert het Rijksmuseum van Oudheden voor de tweede keer een Nationale vondstendag. Meer dan tien deskundigen waaronder archeologen, historici, numismatici en faunadeskundigen, zitten klaar in de grote Tempelzaal van het museum, om in Nederland gedane bodem- en strandvondsten van bezoekers te strandvondsten te bestuderen en analyseren. Toegang is gratis, aanmelden via www.rmo.nl/vondstendag
23 april – 7 september 2025: ‘Boven het maaiveld – 25 jaar archeologische vondsten’
Met deze grote zomertentoonstelling viert het Rijksmuseum van Oudheden een kwart eeuw Nederlandse archeologie: van vondst tot vinders en vindplaats, uit heel Nederland en de Cariben. Het is een feest der herkenning vol verrassingen, met meer dan 500 opmerkelijke ontdekkingen uit de periode 2000-2025.
Info: www.rmo.nl/bovenhetmaaiveld
Karakteristieke Objecten gemeente Westerwolde.
Er is een document beschikbaar gekomen van karakteristieke objecten in de gemeente Westerwolde.
Te downloaden via deze link
Expositie “Oorlog en Bevrijding – 80 jaar Vrijheid Groningen” in Onstwedde
Het noorden van Nederland is een unieke regio met een gezamenlijke geschiedenis van de periode 1940 tot 1945. Het Bevrijdingsmuseum Noord Nederland vertelt de bezoekers hierover: een aangrijpend verhaal in een moeilijke tijd. In het historische gebouw van KleinKunstTheater Holte is een unieke en bijzondere expositie ingericht over de oorlog en bevrijding 1940-1945. Te zien is een fraaie expositie met foto’s, verhalen en toelichting, voorwerpen en films over de gebeurtenissen in onze provincie in de jaren 1940-1945 over de streek Westerwolde en dan met name de voormalige Gemeente Onstwedde en omgeving. Dit alles belicht vanuit het noordelijke perspectief.
In de presentaties is aandacht voor de gebeurtenissen tijdens de oorlog en de bevrijding 1940-1945 van de regio, de dorpen in een gedeelte van de voormalige Gemeente Onstwedde en omgeving. Over mobilisatie, werkkampen, het verzet, verzetsmensen en oorlogsslachtoffers. Over de rol van het vliegtuig, de betekenis van de radio, de kerkklokken. Over de voedselvoorziening en evacuees. Over de bevrijding van onze regio, het terugtrekken van de bezetter. Hoe na hevige beschietingen en gevechten de geallieerden onze provincie hebben bevrijd. Er zijn diverse oude filmjournalen te zien. Speciaal voor deze expositie zijn een aantal nieuwe filmdocumentaires gemaakt waarin ooggetuigen inmiddels op respectabele leeftijd hun verhaal vertellen van wat zij hebben meegemaakt tijdens de oorlogsjaren. Het is belangrijk dat deze verhalen bewaard blijven nu het nog kan.
Het KleinKunstTheater Holte is een gebouw met een belangrijke historie. Met de bouw werd rond het jaar 1920 begonnen. Het historische gebouw is nu in gebruik als theater en dorpshuis. De unieke locatie van het voormalige verenigingsgebouw is momenteel in transitie naar cultureel centrum. Deze bijzondere plek wordt gebruikt voor diverse activiteiten.
Met het thema Bevrijding is er april/mei 2025 in en om de het gebouw tijdens de expositie van het Bevrijdingsmuseum Noord Nederland van alles te zien en te beleven met een uitgebreid programma van muziek, theater, toneel en film. In deze bijzondere omgeving van authentiek Gronings erfgoed in het hart van het prachtige gebied Westerwolde komen de verhalen tot leven!
In de Museumwinkel zijn boeken en dvd’s te koop, dit alles over de periode oorlog en bevrijding. Aan de leestafels kunt u boeken en brochures inzien. Voor vragen staan de museumvrijwilligers u graag te woord. In het gezellige Museumcafé zijn diverse consumpties verkrijgbaar, ook kunt u daar op afspraak terecht voor een heerlijke lunch.
Expositie ‘Oorlog en Bevrijding – 80 jaar Vrijheid Groningen’
11 april t/m 5 mei 2025 open op vrij/zat/zon 10-17 uur, toegang expositie gratis
Gebouw KleinKunstTheater – Holte 58 – 9591 VR Onstwedde
www.bevrijdingsmuseumnoordnederland.nl
