Zomernummer Terra Westerwolda – Oorlogskind Fritz Wünker uit Wedderveer over ‘Black Tulip’

Harpel – Het zomernummer van het cultuurhistorische tijdschrift Terra Westerwolda is verschenen en wordt een dezer dagen bij de leden van de Historische Vereniging Westerwolde bezorgd. Voor € 4,95 is het ook te koop bij diverse (boek)winkels in Westerwolde en de Kanaalstreek, Bruna Nieborg in Winschoten en boekhandel Godert Walter in Groningen.

 Black Tulip

Na de Tweede Wereldoorlog besloot de Nederlandse regering inwoners met de Duitse nationaliteit naar hun vaderland uit te wijzen. Deze omstreden operatie kreeg de naam ‘Black Tulip’. Fritz Wünker, oorlogskind uit Wedderveer en zoon van Hinrich Wünker, een Duitser die al lang in Nederland werkte en met de Nederlandse Jacoba Tjabbes uit Wedde was getrouwd, vertelt aan Tjarko van Dijk wat deze operatie voor hun gezin betekende.

Nepnieuws is niet nieuw

Nepnieuws bestond vroeger ook al, onder meer in De Onverwachte Courier van 1796, waarop  Geert Volders doelt in zijn artikel over een zogenaamde prins Frederik, die in Wedde met de strop om zijn hals zou zijn gegeseld en gebrandmerkt. De Onverwachte Courier was overduidelijk radicaal patriottistisch, schuwde kritiek op de nieuwe overheid geenszin en speelde met het ‘fake news’ doelbewust in op angstgevoelens. Er waren immers in binnen- en buitenland orangisten en er bestond angst voor een invasie. De werkelijke prins Frederik van Oranje-Nassau overleed op 6 januari 1799 in Padua aan de verwondingen die hij tijdens zijn militaire dienst had opgelopen.

Aaltje-project van start

In een artikel over het Aaltje-project in Smeerling vatten Hanne Wilzing en Geert Volders samen waar het in maart gelanceerde project over gaat en informeert Frits van Kouwenhove de lezer over het speciale Aaltje-lespakket en legt hij uit hoe het lokale verleden wordt gekoppeld aan het heden en de toekomst.

40 jaar Historische Vereniging Westerwolde

Jochem Abbes memoreert dat de Historische Vereniging Westerwolde dit jaar 40 jaar bestaat, maar blikt in het kader van 75 jaar vrijheid vooral terug op de bevrijding van Bourtange.

Lena Anna Vos werd in 1917 in Bourtange geboren en is de moeder van Hans Thedinga. Sandra de Regt noteerde zijn Westerwoldse familiegeschiedenis. In de column Siste Viator schrijft Sandra de Regt over Westerwolde als een van de drie wandelgemeenten van 2020.

Cultuur op afstand

Obby Veenstra, directeur van het MOW | Museum Westerwolde, schrijft over de anderhalve meter samenleving waar het coronavirus ons toe dwingt, ook bij de beleving van cultuurgeschiedenis. Ze geeft waardevolle tips. Rienhart Wolf heeft het over de Molen Aa, een historische levensader voor het klooster in Ter Apel en legt namens de Historische Kring Ter Apel uit dat een waterloopkundig hoogstandje noodzakelijk was voor de stichting van het klooster.

Ruiten Aa Kanaal 100 jaar!

Voor een nieuwe rubriek, die je ‘Fotoplus’ zou kunnen noemen, maakte fotograaf André Dümmer enkele prachtige foto’s van het 100-jarige Ruiten Aa Kanaal en wordt ook gewag gemaakt van de musical Van Ruiten Aa tot Z, geschreven door Willeke Bergman van Waterschap Hunze en Aa’s en Berny Jansema. De musical zou door leerlingen van cbs De Wegwijzer in Bellingwolde worden opgevoerd. Helaas gooide Corona roet in het eten…

Red de schaapskooi in Ter Haar!

Hans ter Heijden houdt in een essay een vurig pleidooi voor een gemeentelijke monumentenlijst, die door deskundigen en bewoners samen wordt opgesteld. Doel is te voorkomen dat onder meer beeldbepalende en karakteristieke gebouwen dreigen te verdwijnen, zoals momenteel de unieke schaapskooi in Ter Haar. Elke zichzelf respecterende gemeente met hart voor cultureel erfgoed heeft een gemeentelijke monumentenlijst. In de provincie Groningen zijn dat vrijwel alle gemeenten. Alleen nota bene Cittaslowgemeente Westerwolde meldt op haar website: “De gemeente Westerwolde heeft geen gemeentelijke monumenten”. Die monumenten zijn er wel degelijk en moeten zo spoedig mogelijk in kaart worden gebracht, aldus het betoog van Ter Heijden.

In dit nummer natuurlijk ook de vaste rubrieken Nieuws van de Historische Vereniging Westerwolde en Historische Actualiteiten

____________________

Reacties
Voor reacties en/of ideeën voor artikelen kunt u contact opnemen met Hans ter Heijden, telefoon: 0599 313 811 / 06 51 05 65 65; e-mail: ter.heijden.hans@gmail.com

Lidmaatschap
Leden van de Historische Vereniging Westerwolde ontvangen het blad automatisch; de kosten voor het lidmaatschap bedragen slechts € 25,00 per jaar. Ook lid-abonnee worden? Klik dan hier.

Losse verkoop

Terra Westerwolda is voor € 4,95 ook te koop bij diverse (boek)winkels/musea in de regio:

Verkooppunten

Bellingwolde:            Coop, Museum de Oude Wolden

Blijham:                     De Spar

Groningen:                 Boekhandel Godert Walter

Musselkanaal:            Primera

Onstwedde:                Coop

Sellingen:                   Coop, Oude Stelmakerij (SHC)

Stadskanaal:               Primera, Read Shop, Streekhistorisch Centrum Stadskanaal

Ter Apel:                    Museum Klooster, Read Shop

Vlagtwedde:               Primera

Vriescheloo:               Theeschenkerij/B&B ‘Stee en Stoetje’ (molen)

Winschoten:                Bruna Nieborg

Het blad verschijnt drie keer per jaar.
Het volgende (winter)nummer komt in november 2020 uit.

Op excursie in Westerwolde in 1923

Magda Bolt stuurde ons deze reisbeschrijving van een excursie door Westerwolde, waaraan haar vader (oud landbouwschoolleerling in Groningen – 1904-1990)  op 27 juni 1923 heeft deelgenomen. Voor degenen die de omgeving een beetje kennen is het heel herkenbaar. Jarg Jan Bolt stuurde ons een foto toe van het gezelschap. De foto is genomen voor de Burcht in Wedde
Tekst moeilijk te lezen? U kunt de afbeeldingen vergroten.

 

Informatie verzoek over Werklozenlied Westerwolde

Mannen op weg naar de werkverschaffing in Jipsinghuizen. – Foto: www.beeldbankgroningen.nl

Van Klankkunstenaar Remco de Kluizenaar uit Wageningen kwam er een vraag bij onze vereniging binnen over de melodie van “Het werklozenlied van Westerwolde”. 

Binnenkort gaat er een voorstelling spelen in het Openluchtmuseum in Arnhem over de werkverschaffing in Westerwolde en Remco maakt opnames met zangers om het historisch geluid van het zingen bij een staking in Jipsinghuizen te reconstrueren.
Veel mensen aan wie de Kluizenaar vroeg naar de melodie, geven als antwoord “die van proletariers aller landen”, of “de internationale”. De tekst past echter niet goed op deze melodie en wel erg goed op de melodie van “Het lied van Strenka Razin”, in Nederland ook wel bekend geworden omdat deze ook gebruikt is voor “aan de oever van de Rotte.”
Zijn er mensen die zich nog herinneren op welke melodie (of wellicht melodieën) het werkelozenlied “Ver van huis van vrouw en kinderen” gezongen werd? Zijn er meer mensen die zich het lied herinneren op de melodie zoals gezongen in deze opname van Ate Doornbosch? En zijn er mensen die zich andere melodieen herinneren? Wilt u in dat geval contact opnemen met Remco de Kluizenaar via zijn website Remcodekluizenaar.nl?

Vlagtwedde 1939-1940

Gre Fennema stuurde ook deze foto van de Huishoudschoolwichter, zoals ze het zegt, van de Korenschoof in Vlagtwedde. Ze noemt de namen Geertje Smid, Froukje Velthuis, Coba Bossen uit Harpel en wil graag meer namen weten. 

Bellingwolde ca. 1930

Van Gre Fennema kregen we deze foto genomen in Bellingwolde ca. 1930.
De namen die ze bij deze foto noemt zijn:Tetje Kemper, Bultena-Edens, Geertje Tuin-Bödeker, Trijntje Louis- Reints, Bertha Koens- Louis, Bultena-Boltjes. Op de achtergrond is een ereboog te zien. Wie weet meer over deze foto?

100 jaar GIA(Groninger Instituut voor Archeologie) een fotogeschiedenis

Opgravingen bij Wedde in de 40’er jaren van de vorige eeuw.

100 jaar GIA, een fotogeschiedenis

Het GIA bestaat 100 jaar. In die 100 jaar is genoeg gedaan en gebeurd om een dik boek te schrijven. Omdat Archeologie een discipline is waar veel informatie in beeld wordt verteld en verwerkt, hebben we voor een andere werkwijze gekozen: we tonen 100 foto’s die samen een afspiegeling vormen van 100 jaar opgraven, topvondsten, de ontwikkelingen in opgraaftechniek maar ook bij het verwerken van data, het onderzoek en onderwijs en de internationalisering. Bij elke foto plaatsen we een korte verklarende tekst, zowel in het Engels als in het Nederlands. De foto’s worden ook geplaatst op Facebook en Instagram.
De website is te bezoeken door op de volgende link te klikken: https://www.rug.nl/research/groningen-institute-of-archaeology/centennial/gia2020-history

Groningen Institute of Archaeology
Poststraat 6, 9712 ER Groningen
gia2020@rug.nl
Tel. +31 (0) 6 23 18 46 24

SHC De oude Stelmakerij weer open voor publiek!

Activiteit: Expositie ‘Groeten uit Sellingen ‘ in SHC De Oude Stelmakerij te Sellingen
Datum: van 5 juni tot en met 25 oktober 2020.
Openingstijden: donderdag tot en met zondag van 13.00-16.00 uur.
Plaats: SHC De Oude Stelmakerij, Dorpsstraat 32, 9551 AE te Sellingen;
Entree: gratis

SHC De oude Stelmakerij weer open voor publiek!

Alles stond gereed voor een nieuwe tentoonstelling in de schuur van SHC de Oude Stelmakerij, toen vanwege de corona-maatregelen alles werd afgeblazen en de musea dicht gingen. Vanaf vrijdag 5 juni gaan de deuren echter weer open. Nu zonder feestelijke opening, maar helemaal ingericht om in de 1,5 meter-samenleving op veilige afstand weer bezoekers te ontvangen.

In de nieuwe expositie, getiteld ‘Groeten uit Sellingen’ zijn oude ansichtkaarten en foto’s te zien van het dorp Sellingen en de directe omgeving. Deze foto’s zijn door  bureau Koopmans & Van Dalen Communicatie in Sellingen in een bijzondere presentatie gegoten die uitnodigt tot verder kijken en veel nostalgische herinneringen zal oproepen. De aanleiding voor de tentoonstelling was een schenking van een collectie oude foto’s door de Rotary aan het SHC van ansichtkaartenmaker JosPé uit Arnhem. In deze collectie zaten ook veel foto’s van Sellingen uit de jaren zestig. Voor de tentoonstelling is verder dankbaar gebruik gemaakt van de verzamelingen van Geert Drenth en de familie Hoomoedt. Ook worden er van oude foto’s, dezelfde situaties in het heden getoond.

Bij de tentoonstelling is een fraaie brochure gemaakt waarin de foto’s zijn afgebeeld en voorzien van informatie, en bij elk thema zelfs nog meer dan in de tentoonstelling kon worden getoond. Deze brochure is in de Stelmakerij te koop.

Omdat de Stelmakerij ook een Toeristisch informatiepunt huisvest,  hoeft u zich, zoals bij de heropening bij de meeste musea gebruikelijk, niet vooraf aan te melden. Wel hanteren we de nodige voorzorgsmaatregelen en kan u gevraagd worden bij drukte even op uw beurt te wachten vanwege het maximale aantal toegestane bezoekers per keer. Zoals overal geldt ook hier: heeft u klachten als verkoudheid, hoesten, kortademigheid of koorts? Kom dan niet. SHC de Oude Stelmakerij is gratis toegankelijk van donderdag tot en met zondag van 13.00-16.00 uur.

P.S. In de Stelmakerij op de bovenverdieping is ook de bibliotheek van de Historische Vereniging Westerwolde gevestigd.

Betreft: afgelasting bijeenkomst 13 juni en jaarlijkse excursie (19 sept.)

Geachte leden,

Het is u waarschijnlijk niet ontgaan dat het kabinet in verband met de Coronamaatregelen heeft besloten om alle evenementen tot 1 juni niet door te laten gaan. Na 1 juni worden de mogelijkheden verruimd en bijeenkomsten van maximaal 30 personen toegestaan. Aangezien het grootste gedeelte van onze leden in de kwetsbare risicogroep zit vindt het bestuur het desalniettemin niet verantwoord om de geplande vergadering van 13 juni te Veelerveen door te laten gaan. Bovendien worden onze bijeenkomsten doorgaans tussen de 75 en 90 personen bezocht. Er zou dan restrictie en selectie plaats moeten vinden en daar voelen wij als bestuur niet voor.

Ook hebben wij ernstige twijfels over het door laten gaan van de geplande excursie op 19 september. Als bestuur vinden we het vooralsnog niet verantwoord om dan al met zo’n 50 personen in een bus op stap te gaan. Daarom wordt de excursie voor dit jaar afgelast en – afhankelijk van de ontwikkelingen – mogelijk uitgesteld.

Wij denken dat u begrip kunt opbrengen voor deze besluiten. Mochten zich er wijzigingen voordoen, dan stellen wij u zo spoedig mogelijk op de hoogte. Houdt u vooral ook de website van de vereniging in de gaten!

Wij houden als bestuur de ontwikkelingen in de gaten en volgen de richtlijnen en adviezen van de overheid. Bij alle activiteiten van de vereniging staat de veiligheid en de gezondheid van onze leden voorop. Gelukkig zijn er ook andere manieren om met de Westerwoldse cultuurgeschiedenis bezig te zijn. Er is in de afgelopen weken al meer digitaal verkeer en contact via de telefoon geweest dan we ooit hadden kunnen vermoeden.

De redactie van ons tijdschrift Terra Westerwolda vergadert/werkt op afstand, dus binnenkort valt ons blad weer bij u in de bus.

Pas op uw gezondheid! We hopen u – zodra het kan – weer bij de ledenbijeenkomsten en andere activiteiten te ontmoeten.

Met vriendelijk groet namens het bestuur van de Historische Vereniging Westerwolde,

Kineke Kuper-Dijkmeijer, secretaris

Vledderveen

De geboorte van een Veenkoloniaal dorp, in dit geval Vledderveen bij Stadskanaal, en de schippers die waren er vanaf het begin als eersten bij. Vaak vergeten we dat juist de schippers de Veenkoloniën groot hebben gemaakt. De foto is rond 1900 gemaakt door de Veendammer Van Heijningen Bosch. -bron Veenkoloniaal Museum Veendam-