Auteur archieven: Website Beheerder

De bende van Oldekerk

Geplaatst op door

Het Westerkwartier is natuurlijk geen Westerwolde, maar in deze coronatijd kan het geen kwaad om je ook eens te verdiepen in de geschiedenis van de andere regio’s in de provincie. Geert Jonker deed jaren onderzoek naar de bende van Oldekerk. Een gebeurtenis uit de Tweede Wereldoorlog, waar altijd over gezwegen is en die nu boven tafel komt, nu de archieven uit die periode wat meer openbaar worden.

In de nazomer van 1944 werd de Groningse regio Oldekerk geplaagd door een serie gewapende roofovervallen op welgestelde landbouwers en veehouders. De overvallers deden zich voor als Landwachters of Grüne Polizei. Het spoor van de overvallers leidde naar ‘Klein Rusland’, een blokje van vier piepkleine huurwoningen voor de allerarmsten, weggestopt te Faan, aan de buitenrand van de gemeente Oldekerk. Op de avond van 6 oktober 1944 maakte de Sicherheitsdienst daar een bloedig einde aan ‘De Bende van Oldekerk’. De drie opgeschoten daders en een onschuldige zestigjarige huisvader vonden daarbij de dood. Nabestaanden, autoriteiten en inwoners van de gemeente Oldekerk zwegen over het bloedbad. Het voorval ontglipte daarmee aan de geschiedschrijving. Wat gebeurde er precies op die fatale 6e oktober 1944? Wie waren de slachtoffers, waarom gingen ze op het roverspad en waarom was de Sicherheitsdienst zo naarstig naar ze op zoek? En waarom werden deze moorden in de doofpot gestopt?

Het boek is uitgegeven bij uitgeverij kleine Uil in Groningen en is daar ook te bestellen: www.kleineuil.nl. 

 

Oproep: illustraties (foto’s) gezocht!

Geplaatst op door

Op dit moment is een team van mensen bezig met het schrijven van een landschapsbiografie voor Westerwolde. (Globaal begrensd tussen de dorpen Bad Nieuweschans, Bourtange, Ter Apel,  Stadskanaal en Winschoten.)

De opdracht gaat uit van de gemeente Westerwolde  en de wetenschappelijke kwaliteit wordt bewaakt door het Kenniscentrum Landschap van de Rijksuniversiteit Groningen.

We zijn nog opzoek naar een aantal illustraties, van onderwerpen gemaakt binnen Westerwolde, die we o.a. ook in de Beeldbank van de Groninger Archieven (nog) niet hebben kunnen vinden. Van de volgende onderwerpen zoeken we in eerste instantie foto’s, het mag eventueel ook in de vorm van een tekening of schilderij:

  • Rundvee (melkkoeien) in een veenkoloniaal landschap in de periode 1945-1950.
  • Korhoender(s) in het veld. (Voor 1950.)
  • Aanplant van de ontginningsbossen bij Sellingen. Periode 1940-1960.
  • Zweedse kornoelje in een bosje (het Brakbos) bij Jipsinghuizen. (Voor 1965.)

Wanneer u ons kunt helpen bij het leveren van één van deze illustraties, graag contact opnemen met Bauke Roelevink: b.roelevink@staatsbosbeheer.nl of tel. (’s avonds) 0599-322525.

” De tijd vliegt” in Ter Apel. Een mooi initiatief van de Historische Kring Ter Apel en de plaatselijke Jumbo winkel.

Geplaatst op door

In heel Ter Apel is een grote bruine envelop op de deurmat gevallen. Hierin zat het boek “De Tijd Vliegt”, een uniek stickerboek van Ter Apel van vroeger naar nu, waarin diverse typerende plekken, initiatieven en verenigingen van Ter Apel beschreven staan. Het afgelopen jaar is onderneemster Monique van Zijl, samen met de Historische Kring van Ter Apel, bezig geweest dit unieke stickeralbum samen te stellen. Een leuk album om te verzamelen, verhalen op te halen en te leren over de geschiedenis van het mooie dorp Ter Apel. Ik ben als recente bewoner zeer verrast door de rijke geschiedenis van Ter Apel en omstreken en heb daar de afgelopen tijd veel over geleerd (aldus Monique). Als Jumbo in Ter Apel willen wij midden in de lokale samenleving staan; wij stellen gastvrijheid centraal in onze bedrijfsvoering. Een initiatief als dit album, past daar naadloos bij.

Het eerste exemplaar van het boek “De Tijd Vliegt” hebben wij woensdag 19 augustus 2020 bij Jumbo Ter Apel  aan burgermeester Jaap Velema mogen overhandigen. Dhr. Velema omschrijft het als een buitengewoon leuk en waardevol initiatief waaraan hij dan ook graag zijn medewerking verleende.
De 4000 boeken zijn huis aan huis verspreid door een aantal leden van  fietsclub TFC De Ketting. Vanaf woensdag 2 september tot dinsdag 27 oktober, kunt u bij Jumbo Ter Apel sparen voor de stickers.

Locatie Marechausseebrigade Bourtange

Geplaatst op door

In het kader van een historische kaartapplicatie is het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) het militair erfgoed van de Koninklijke Marechaussee in kaart aan het brengen. Dit betreft alle gebouwen, kazernes en andere locaties waar de Marechaussee gebruik van heeft gemaakt sinds haar oprichting in 1815. Een groot aantal van deze locaties zijn reeds in kaart gebracht, maar een gedeelte is lastig te achterhalen middels de toegankelijke bronnen.

Voor de Marechausseebrigade Bourtange hebben wij gevonden dat die van 1946 tot en met 1954 gevestigd was in de gemeente, maar de exacte locatie van deze kazerne is ons helaas niet bekend.

Daarom wil ik u graag het volgende vragen:
– Heeft u de mogelijkheid om de exacte locatie achterhalen waar de Marechausseebrigade Bourtange gevestigd is geweest?
– Kunt en wilt u deze locatie doorgeven (een huidig adres of GPS coördinaten van de locatie is voldoende)?

Hartelijk dank voor uw inspanningen en met vriendelijke groet,

Vaandrig Koen Monnickendam
Militair Werkstudent Defensity College
Koninklijke Landmacht

E K.Monnickendam@mindef.nl

Nederlands Instituut voor Militaire Historie
Ministerie van Defensie

Afgaande op één van de reacties zou het pand gestaan moeten hebben aan de Bisschopsweg komende vanuit Duitsland tussen de eerste en de twee brug.
De exacte locatie zal moeilijk te achterhalen zijn na de reconstructie van de vesting. Ter illustratie nog even een kaartje van die locatie bijgevoegd van 1945 en 2000. Misschien heeft iemand nog een foto? We horen het graag.

Krantenbericht uit 1954 Marechausseepost Bourtange opgeheven.

Rectificatie in Terra Westerwolda (juli 2020)

Geplaatst op door

In de column Siste Viator met als titel ‘Westerwolde wandelgemeente van het jaar 2020’ in het zomernummer van Terra Westerwolda (jaargang 9, nummer 2, pagina 4) maakte ik een vervelende vergissing. Ik schreef ten onrechte dat de veranderingen in het landschap van Westerwolde zo’n 18.000 jaar geleden ontstonden tijdens de laatste ijstijd, het Weichselien.

In het Weichselien heerste er in het gebied dat nu Nederland heet weliswaar een zeer koud klimaat, maar de Scandinavische ijskappen bereikten het gebied niet. De veranderingen in het landschap, zoals de opgestuwde Geselberg, vonden aanzienlijk eerder plaats. Deze ontstonden tijdens het Saalien, de voorlaatste ijstijd. Ongeveer 170 à 160.000 jaar geleden kwam het landijs vanuit het noordoosten Nederland binnen. Dit veranderde niet alleen het landschap van Westerwolde, maar ook dat van Midden-Nederland en Noord-Nederland. In Midden-Nederland ontstonden toen de stuwwallen en in Noord-Nederland werd het keileemplateau gevormd. Daarnaast is de tijdsaanduiding van het Trechterbekervolk in Westerwolde te jong aangegeven. Deze cultuur bevond zich in Noord-Europa van ca. 4350 tot 2800/2700 voor Christus, dus 6300 tot 4700 jaar geleden.

Sandra de Regt

 

Nieuwe vondsten uit de ijzertijd

Geplaatst op door

Een niet geheel onverwachte archeologische vondst! Tijdens het uitgraven van de nieuwe beekbedding ten oosten van Weende (midden in de beekloop) zijn eikenhouten palen aangetroffen. Deze palen waren ooit onderdeel van een brug. Op topografische kaarten uit de eerste helft van de 20ste eeuw staat op de locatie waar de palen gevonden zijn de aanduiding voor de aanwezigheid van een brug. De aanduiding bestaat uit een uitgerekte H. Naast de brug staat de afkorting ‘Vr’. Dit is de aanduiding voor de aanwezigheid van een doorwaadbare plek in de rivier: een voorde. De combinatie van een brug met een voorde was niet ongewoon. Een voorde was voor paard en wagen ook veel makkelijker te gebruiken dan een brug, tenzij het water te hoog stond.

‘’Het is een prachtig gebied om onderzoek te doen, heel eervol werk. Als je stuit op archeologische resten ben je verplicht onderzoek te doen. Op basis van oude kaarten (rond 1830) die we hebben gevonden hadden we ook al verwacht deze brug te vinden. Daar stond op deze locatie een brug aangegeven’’, vertelt archeoloog Jan Molema.

De voorde en de brug

De situering van de voorde en brug is op de hieronder staande uitsnede van de topografische kaart van circa 1910 met een paarse kleur geaccentueerd. De brug en voorde vormden een verbinding tussen de doorgaande weg aan de westelijke kant van het beekdal met de weg aan de oostzijde van het beekdal die via Vlagtwedder Veldhuis noordwaarts naar Vlagtwedde liep. Ook gaven de brug en voorde toegang tot een voetpad dat zuidwaarts liep, richting Renneborg en de Pottenberg (het voetpad is op de kaart aangeduid met een onderbroken lijn).

Datering

De ouderdom van de aangetroffen palen van de brug wordt nog nader onderzocht. Een groot deel van de zandwegen die op de topografische kaarten uit de 19de en vroege 20ste eeuw zijn aangeduid, dateren zeker uit de middeleeuwen. Dat geldt dus ook voor de bruggen en voorden die deel uitmaakten van deze wegen. Overigens zijn vlakbij de brug, op de overgang van het beekdal naar de hogere zandgronden, de resten van een aardewerken pot uit de prehistorie gevonden. Dergelijke vondsten kunnen erop duiden dat het oversteken van het beekdal op deze plek al in de prehistorie mogelijk was.

bron: www.ruitenaa.nl