Ingezonden door: Jochem Abbes & Gert Abbes.
Op 13 maart 2021 is het precies 80 jaar geleden dat een Britse ‘Vickers Wellington Mark 1C’ bommenwerper van de Royal Airforce (RAF) werd neergeschoten boven Jipsinghuizen. Het vliegtuig was die avond om 20.00 u. opgestegen van de vliegbasis Stradishall in het graafschap Suffolk met de bedoeling om Hamburg te bombarderen. De bemanning bestond uit zes leden: Victor Bagley, George Daniel, Alexander Elder, Sol Glazer, John La Bassee Tomkinson en Douglas Waters, allen sergeant en twintigers.
Tijdens de vliegroute over de provincie Groningen werd het vliegtuig rond 23.00 u. onderschept door een Duitse Messerschmitt 110 nachtjager met de gevreesde Oberfeldwebel Paul Gildner als piloot. Gildner stond bekend als één der meest succesvolle nachtjagers van de Duitse Luftwaffe met tientallen fatale aanvallen op Geallieerde vliegtuigen op zijn conto. Gildner had net, twintig minuten eerder, boven Tolbert een Britse ‘Blenheim’ naar beneden geschoten en kreeg kort daarna de ‘Wellington’ in het vizier.
Boven Westerwolde viel hij de Britse bommenwerper aan en wist met mitrailleurgeschut het toestel te raken. Eén van de motoren vloog in brand en het toestel dook naar beneden om pal ten zuiden van de wagenmakerij van Abbes in Jipsinghuizen neer te storten. Daarbij kwamen vijf van de zes bemanningsleden om het leven. De staartschutter werd al tijdens de aanval in de lucht dodelijk getroffen. Twee bemanningsleden konden tijdig uit het vliegtuig springen. De overige vier mannen lukte dat niet meer en kwamen bij de crash om het leven. Eén van de twee parachutisten viel te pletter doordat zijn scherm niet (volledig) open sloeg. De tweede, sergeant D.W. Waters, landde in het bosje bij Leemdobben en overleefde het dramatische incident.
Aanvankelijk opgevangen door de aan de overkant van de weg wonende familie Eelsing, lukte het niet om Waters op tijd in contact te brengen met de ondergrondse. Hij werd door de plaatselijke politie en “al te gedienstige” medelanders gevangen genomen en tegen 03.00 u. opgehaald door een escorte van de Duitse Luftwaffe van de vliegbasis (Fliegerhorst) Leeuwarden, vanwaar Gildner ook was opgestegen. Sergeant Waters zou de rest van de oorlog in Duitse krijgsgevangenschap doorbrengen. De volgende dag werd de omgeving van de crash in Jipsinghuizen door de Duitsers afgezet en werden de verkoolde resten van de overige bemanningsleden uit het vliegtuig gehaald en later met militaire eer begraven op Esserveld bij Groningen. De in het wrak nog aanwezige bommen werden elders in het veld opgeblazen. De explosie bij de crash veroorzaakte grote schade bij de omringende huizen.
In maart 2016, 75 jaar na het gebeuren, bracht de zoon van sergeant Douglas Waters, Ian Waters, een bezoek aan de familie Abbes in Jipsinghuizen. Het contact was tot stand gekomen via Klaas Niemeijer van het Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen die door Waters was benaderd om meer informatie. Waters junior was erg betrokken bij de oorlogservaringen van zijn in 2008 overleden vader en wilde graag de locaties van de gebeurtenissen in de nacht van 13 op 14 maart 1941 bezoeken. Het werd een onvergetelijk bezoek waarbij herinneringen werden opgehaald, de gang van zaken werd gereconstrueerd en de plek des onheils achter het erf werd bezocht.
Hoogtepunt van het bezoek was de ontmoeting met de enige, directe ooggetuige van de gebeurtenissen van destijds: mevrouw Hulsker-Eelsing te Sellingen. Als klein meisje van 14 jaar woonde ze destijds met haar familie vlak bij het bosje van Leemdobben. Samen met Ian Waters bezochten we haar en tot onze verrassing bleek ze levendige herinneringen te hebben aan het voorval. Ze vertelde gedetailleerd hoe ook haar familie was opgeschrikt door het nachtelijke vuurgevecht en buiten had staan kijken naar het vuur in de lucht. Plotseling zag ze een parachutist uit het duister naar beneden komen in het bosje aan de overkant. Familieleden gingen kijken, zagen de Britse piloot in de bomen hangen en zich bevrijden uit de parachute en namen hem mee naar huis waar hem koffie werd aangeboden. Tot verbazing van Ian Waters vertelde mevrouw Hulsker hoe zij 75 jaar eerder een hand van zijn vader had gekregen en hoe de situatie verder verliep.
De vraag of ze ook nog kon aanwijzen waar de piloot naar beneden was gekomen antwoordde ze bevestigend en nadat we met elkaar in de auto naar Leemdobben waren gereden wist ze moeiteloos de bomen aan te wijzen waar sergeant Waters met de parachute in was beland. Al met al was het een onverwachte – en voor Waters ook emotionele – wending aan het bezoek.
Inmiddels zijn we vijf jaar verder en is het vandaag 80 jaar geleden dat de Britse bommenwerper bij Jipsinghuizen is neergestort. Er is geen gedenkteken op de plaats van de crash. Toch willen we met eerbied de vijf Britse bemanningsleden gedenken die in Jipsinghuizen het leven lieten in de strijd tegen nazi-Duitsland. We blijven de Britten zeer erkentelijk voor hun offers en grote inzet bij de bevrijding van ons land, ook sergeant Douglas Wilmott Waters.
Duitse opname van de neergestorte Britse Wellington achter het huis en het bedrijf van de familie Abbes. Eén van de Duitsers is Paul Gildner, de nachtjager die het vliegtuig naar beneden schoot. Bron: Groninger Archieven.
Britse Wellington. Bron: http://www.gaasterlandinwo2.nl/monument-oudemirdum-bij-ijsselmeer/
De graven op Esserveld bij Groningen. Foto: G.J. Abbes.
Jongensstad Westerwolde, Dennenweg 1 te Sellingen. Onder ministerie van OKW ondergebracht in de houten barakken van de werkverschaffing. Het was een driemaandenkamp met vier groepen van 13 kinderen afkomstig uit het hele land, maar voornamelijk uit de grote steden, bovendien waren het moeilijk lerende kinderen. In de volksmond werd het “het Boefjeskamp” genoemd. De film dateert uit de jaren 1956-1958.
