18 september Excursie Bourtange -De excursie is vol – U kunt zich niet meer opgeven.


Augustus 2021

Geachte leden,

Bij deze willen we u uitnodigen voor een aangepast excursie-programma op zaterdag 18 september aanstaande. Zoals we u in juli lieten weten hebben we onlangs de afweging gemaakt omtrent het wel of niet laten doorgaan van de excursie naar Amsterdam. Vanwege de aanhoudende beperkingen, en vooral vanwege de lange busreis, lijkt het ons weinig aantrekkelijk en verantwoord om nu deze reis te maken. (Maar…..we hebben al weer een optie voor september 2022!)
Wij willen we u nu op diezelfde datum een mini-excursie in onze eigen regio aanbieden.

Het is dit jaar 200 jaar geleden dat Napoleon Bonaparte overleed. Op 5 mei 1821 overleed de voormalige keizer op het eiland Sint Helena, ver weg van Frankrijk. Amper tien jaar tevoren leek de zelf-gekroonde keizer nog onaantastbaar. De Franse bezetting van Nederland begon al voor de opkomst van Napoleon. In deze mini-excursie gaan we in op de invloed van Frankrijk en in het bijzonder keizer Napoleon op Westerwolde. Dit doen we in Bourtange.

14.00 uur        Ontvangst in de garnizoenskerk van Bourtange, Marktplein 2a; de kerk is vanaf 13.30 uur geopend.

In een drietal mini-lezingen wordt u meegenomen langs een aantal facetten van de Franse Tijd in Westerwolde. Jochem Abbes zal een inleiding houden over het thema “de inval van de Fransen in Westerwolde in 1795 en de sporen daarvan in Bourtange en Westerwolde”.Vervolgens zal Jan Huizing een aantal voorbeeld geven van Westerwolders die te maken kregen met de wetgeving van de Franse machthebber, waarbij hij het begrip ‘ramplacanten’ zal duiden. Geert Volders gaat in op de emancipatiewet, waarmee Joden in 1796 burgerrechten kregen. Enkele jaren later werd de Nederlands Israëlitische Gemeente Bourtange opgericht. Hoe werd deze emancipatie ontvangen?

15.00 uur        Pauze.
U kunt op eigen gelegenheid deze pauze invullen. Mocht u niet meedoen aan de tweede helft van het programma, dan verzoeken wij u dit bij uw opgave aan te geven.

 15.30 uur        Verzamelen op het Marktplein. Vanaf hier maken we een wandeling van ongeveer 5 kilometer, waarbij we onder andere de Linie Abeltjeshuis bezoeken. De wandeling gaat deels over onverhard terrein, dus zorg voor goed wandelschoeisel.

17.00 uur        Terug in Bourtange, einde van het programma.

Deelname aan het programma is geheel gratis, wel is het noodzakelijk dat u zich opgeeft bij het secretariaat: secretaris-hvw@kpnmail.nl/06 23144499.
Vanwege het beperkte aantal plaatsen in de kerk is opgave dus echt noodzakelijk! Zodra opgave niet meer mogelijk is plaatsen we een bericht op onze website.

We hopen dat we u zo op veilige wijze een mooie en interessante middag in Bourtange kunnen aanbieden.
Wanneer er voldoende animo voor deze excursie in eigen regio is, overweegt het bestuur in het najaar nogmaals een mini-excursie aan te bieden!

Met vriendelijke groet,

Kineke Kuper-Dijkmeijer, Secretaris
Venneweg 15
9541 XN VLAGTWEDDE
Tel.: 0599-313529
E-mail: secretaris-hvw@kpnmail.nl

Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet in Groningen

Sjoel Bourtange

Sinds 2013 wordt in stad en provincie Groningen Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet georganiseerd. Joodse oorlogsslachtoffers uit Groningen worden herdacht op de plek waar ze woonden en werkten. Ook worden verzetsverhalen gedeeld, de levensverhalen van mensen die in actie kwamen tegen onrecht en onderdrukking. Helaas is het in 2021 niet mogelijk om fysieke herdenkingsbijeenkomsten te organiseren en zal Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet opnieuw online plaatsvinden.

Livestream vanuit Bourtange

Het Joods Cultureel Kwartier, de landelijke projectleider van Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet verzorgt op 3 en 4 mei een programma van 13 livestreams in Nijmegen, Utrecht, Den Haag, Roermond, Amsterdam, Schoonhoven, Emmen, Winterswijk, Hoorn, en Deventer. Ook de provincie Groningen is vertegenwoordigd in dit programma. Wout van Bekkum, emeritus professor Midden-Oosten Studies, zal op 4 mei om 15:00 vanuit de synagoge in Bourtange een vertelling verzorgen over de families Sachs en Frank, die tweehonderd jaar deel uitmaakten van het Joodse leven in Westerwolde. Centraal in deze vertelling staat Siegfried Frank, die als voorzanger de diensten in de synagoge leidde. De vertelling van Wout van Bekkum is, net als de andere livestreams, te volgen via www.openjoodsehuizen.nl en via de Facebookverbinding kunnen live vragen gesteld worden. Naderhand zijn de livestreams ook via deze website terug te kijken.

Podcasts

In opdracht van Stichting Folkingestraat Synagoge en de Stichting Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen zijn voor Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet podcasts gemaakt, waarin de levensverhalen van Joodse Groningers en verzetsmensen worden verteld. Deze podcasts zijn te beluisteren via SoundCloud en de websites van Synagoge Groningen en OVCG. Het verhaal van de huisarts Elie Cohen wordt verteld aan de hand van zijn eigen herinneringen. In tegenstelling tot Cohen, overleefde verzetsman Luppo Stek uit het Oost-Groningse Drieborg de oorlog niet. In deze podcast staat het communistische verzet centraal, waarvoor Stek een belangrijke rol vervulde.

Jaap Meijer en Winschoten

Vanuit Winschoten wordt op 4 mei een speciale uitzending uitgezonden via RTV-GO!. In samenwerking met het Cultuurhistorisch Centrum Oldambt vertelt stadsgids Koos Akkerman vanuit het vroegere rabbinaatshuis over Saul van Messel, pseudoniem van Jaap Meijer. Het verhaal van Koos is om 19:00 uur te volgen via de lokale zender RTV-GO!. De uitzending is op 4 mei ook online te bekijken via https://www.rtvgo.nl/live-tv.

Open Joodse Huizen-Huizen van Verzet wordt in Groningen georganiseerd door de Stichting Folkingestraat Synagoge en het Oorlogs- en Verzetscentrum Groningen, met ondersteuning van het Joods Cultureel Kwartier naar een idee van Denise Citroen. In Oldambt wordt het project georganiseerd door het Cultuurhistorisch Centrum Oldambt.

Het MOW lanceert MOW Jong! Werkplaats

Nieuws van het MOW Bellingwolde

Website: www.hetmow.nl/werkplaats

MOW Jong! Werkplaats, Amoeba ontwerp

Samenvatting:

Vanaf deze week vind je op de website van het MOW I Museum Westerwolde in Bellingwolde workshops voor kinderen.

Over MOW Jong! Werkplaats

Het MOW houdt van zijn jonge bezoekers. Normaal gesproken kun je als kind bij elke tentoonstelling je eigen route volgen en regelmatig zijn er speciale workshops voor jeugd.

Met de lancering van MOW Jong! Werkplaats wil het museum ook in deze tijden van thuiszitten in contact blijven en cultuur bieden aan jonge nieuwsgierigen. Op de speciale webpagina vind je een aantal workshops die thuis makkelijk door en met kinderen te doen zijn.

Wat is er te doen?

De workshops sluiten aan bij het museum en bij de regio. Ze dagen kinderen bijvoorbeeld uit om met eigen ogen naar het landschap van Groningen te kijken of na te denken over materieel en immaterieel erfgoed. Ook de duisternis als uniek plattelandsverschijnsel is een thema dat voorbij komt en tot de verbeelding spreekt.

 

De activiteiten prikkelen de fantasie en stellen vragen waarop kinderen zelf een antwoord mogen bedenken. Die benadering past het MOW, dat zijn bezoekers liever verrast dan een kant en klaar verhaal presenteert.

De workshops zijn aantrekkelijk vorm gegeven en eenvoudig van opzet. Je kunt ze kosteloos downloaden en eventueel uitprinten. De uitvoering is verder schermloos, vanuit het idee dat jonge mensen tegenwoordig genoeg tijd achter de computer, laptop of tablet doorbrengen en juist fysiek actief willen zijn.

De activiteiten zijn geschikt voor kinderen vanaf ongeveer 6 jaar. Jonge kinderen doen ze met enige begeleiding, vanaf ongeveer 10 jaar kunnen kinderen zelfstandig aan de slag. Deze eerste serie workshops is een begin, uitbreiding volgt in de loop van dit j aar.

Over het MOW

Daar waar het weidse Oldambt het romantische Westerwolde ontmoet, vind je het MOW, een modern en eigenzinnig museum, met steeds weer nieuwe tentoonstellingen.

Aaltje’s Stee


21 maart a.s. wordt in Smeerling het boek over Aaltje, de website Aaltjesstee en de Aaltje wandelroute gepresenteerd. Het project werd begeleid door een werkgroep bestaande uit: Jan Bessembinders en Jan Huiges (Stichting Smeerling-Metbroek), Jeroen Kuipers (Boswachter in Smeerling/Natuurmonumenten), Frits van Kouwenhove, Kineke Kuper en Geert Volders (Historische Vereniging Westerwolde), Hanne Wilzing (initiatiefnemer) en Marten Fokkens die de website heeft verzorgd.
Alle informatie over het Aaltje project kunt u vinden op de website:
www.aaltjesstee.nl

Verhalencafés over Joodse gemeenschap in Duits-Groningse grensregio

Stichting Folkingestraat Synagoge en De Verhalen van Groningen organiseren binnenkort een tweetal bijzondere Verhalencafés over de Joodse gemeenschap in de Duits-Groningse grensregio. Deze Verhalencafés vinden plaats in Winschoten en Groningen. Op beide avonden geeft een spreker een inleiding op het thema. Daarna is er voor de aanwezigen ruimte om verhalen uit te wisselen en herinneringen te delen. Meer informatie over deze Verhalencafés leest u hier. We nodigen u van harte uit voor (één van) deze Verhalencafés. Zou u ons via de hier boven vermelde link willen laten weten of u aanwezig kunt zijn?

Uitnodiging ledenbijeenkomst

Magnuskerk te Bellingwolde (Foto’s Geert Volders)


Geachte leden en andere belangstellenden,

Graag willen wij u uitnodigen voor de eerstvolgende ledenbijeenkomst van de Historische Vereniging Westerwolde op zaterdag 14 december a.s. in leerhuis en vergadercentrum Het Karspel, (Hoofdweg 225) te Bellingwolde. Deze ledenbijeenkomst wordt mede mogelijk gemaakt door de Stichting Groningen Orgelland. De bijeenkomst begint om 13.30 uur.
Het bestuur stelt het volgende programma voor:

  1. Opening door de voorzitter.
  2. Vaststelling van de agenda.
  3. Ingekomen stukken en mededelingen, door de secretaris en de penningmeester.
    H. Opheikens: Grensoverschrijdende vluchtroutes 1933 – 1945
  4. Voordracht door dhr. Kees Kugel, oud-bestuurslid van de Stichting Groningen Orgelland (SGO). In 2019 is het 300 jaar geleden dat orgelbouwer Arp Schnitger(1648-1719) stierf en het is tevens het jaar waarin Stichting Groningen Orgelland 50 jaar bestaat.. De herdenking van Schnitgers 250e sterfdag in 1969 was juist aanleiding voor de oprichting van Stichting Groningen Orgelland. In 1969 verzamelden zich in de Der Aa-kerk liefhebbers en internationale deskundigen op het gebied van orgels, muziek en cultureel erfgoed om te praten over die unieke schat die verstopt lag in de oude kerken van de provincie Groningen: de historische orgels waarvan sommige meer dan 400 jaar oud waren. Veel van deze orgels lagen er vergeten en verwaarloosd bij en dat moest veranderen. De Stichting Groningen Orgelland ging voortvarend aan de slag om de orgels te redden en weer in oude glorie te herstellen. Nu, 50 jaar later, zijn de meeste orgels gerestaureerd en staan er weer uitstekend bij. Kugel zal vertellen over het leven, de carrière en het succes van de orgelbouwer Schnitger: een wereldberoemd orgelbouwer die zijn stempel drukte op het Groninger orgellandschap.

    Magnuskerk te Bellingwolde cartouche voor het orgel. (Foto’s Geert Volders)

  5. Pauze in Het Karspel. Vervolg van de vergadering in de Magnuskerk.
  6. Voordracht door de heren Jochem G. Abbes en Jan S.A. Huizing. In 1797 werd de Magnuskerk verrijkt met een nieuw orgel, gebouwd door het duo H.H. Freytag en F.C. Snitger. Orgelmaker Frans Casper Snitger jr. draagt wel een heel bekende naam, namelijk de naam van zijn grootvader Arp Schnitger (de ‘ch’ verdween later). Abbes en Huizing gaan in op de achtergronden rondom de bouw van het orgel. Voor het onlangs gerestaureerde orgel prijkt een ‘cartouche’ waarop de namen vermeld zijn van de predikanten en kerkvoogden in 1797. Dankzij de kerkelijke archieven is te reconstrueren hoe het orgel gefinancierd werd, maar ook hoe de kerkelijke gemeente in 1797 functioneerde en wie deze kerkbestuurders waren.
  7. Orgelspel verzorgd door de heer Pieter Pilon.

Het Snitger-Freytag orgel in de Magnuskerk van Bellingwolde. (Foto: Dennis Wubs, Wikimedia Commons)

Pieter Pilon kreeg orgellessen van Piet Wiersma en studeerde vervolgens orgel aan het nu Noord Nederlands Conservatorium in Groningen bij Wim van Beek en piano bij Jan Marisse Huizing. Kerkmuziek studeerde hij aan het koninklijk Conservatorium in Den Haag bij resp. Christiaan Winter en Jos van der Kooy. Hij verdiepte zich in liedbegeleiding (piano) bij Tan Crone. In 1988 behaalde hij voor orgel het einddiploma Uitvoerend Musicus met onderscheiding. Na het eindexamen piano volgden er lessen(onder meer improvisatie) bij Albert de Klerk. Hij werd prijswinnaar van het Nationale Orgelimprovisatieconcours (1992) in Bolsward. Pilon is organist van het befaamde Lohman-orgel in Farmsum.

Sluiting van de vergadering.

Het bestuur hoopt weer velen van u op 14 december te mogen begroeten. Neemt u gerust een gast mee!

Met vriendelijke groet,

namens het bestuur,

Kuper-Dijkmeijer, secretaris

Wijziging lezing MOW-HVW 19 november – avond gaat gewoon door

Door ziekte komt de lezing van Jeroen Wiersma te vervallen. Omdat we twee sprekers hadden gaat de avond gaat echter gewoon door. Het museum neemt contact op met de mensen die zich hebben aangemeld. Mogelijk bieden wij de lezing in een later stadium opnieuw aan. 

Henny Groenendijk I “Droge en natte archeologie in Westerwolde”.

Bij archeologen staat Westerwolde hoog aangeschreven. In de eerste helft van de vorige eeuw verrichtte Albert Egges van Giffen baanbrekend archeologisch onderzoek, onder andere in Wessinghuizen en Laudermarke. Bijna een eeuw na Van Giffens werk zijn de inzichten op de bewoningsgeschiedenis veranderd. Voormalig provinciaal archeoloog Henny Groenendijk toont aan waarom we de focus moeten verleggen van de droge archeologie op de essen naar de natte archeologie in de beekdalen.

Prof. dr. Henny Groenendijk is medeauteur van de landschapsbiografie Westerwolde en werkt onder meer als bijzonder hoogleraar Archeologie en maatschappij aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Café van de Vrijheid reist door de provincie Groningen

In de maand november organiseren De Verhalen van Groningen, Biblionet Groningen en VRIJDAG Advies in iedere Groninger gemeente een Café van de Vrijheid. Tijdens deze bijeenkomsten, die gepresenteerd worden door Marcel Nieuwenweg, halen we verhalen op over de Tweede Wereldoorlog en zoeken we Groningers die verhalen uit hun regio op een eigen manier willen doorvertellen. Op  14 november is iedereen van harte welkom in de Bibliotheek Ter Apel van 19.30 – 21.00 uur.

 75 verhalen

De provincie Groningen viert en herdenkt volgend jaar 75 jaar Vrijheid met een groots opgezet provinciaal programma. De Verhalen van Groningen heeft van de provincie de opdracht gekregen het verhaal van de Tweede Wereldoorlog in Groningen te vertellen aan de hand van 75 ‘iconische’ verhalen uit alle Groninger gemeenten.

Een redactieraad bestaande uit Tweede Wereldoorlog-experts maakt de selectie eind november definitief.

Deze verhalen willen we graag op allerlei verschillende manieren laten doorvertellen. We zoeken kunstenaars, culturele instellingen, scholen, 4/5 mei comités, historische verenigingen en andere (lokale) organisaties die deze verhalen op hun eigen manier willen verbeelden. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van een gedicht,  theater, muziek, beeldende kunst, exposities of routes.

Café van de Vrijheid

In november 2019 wordt in iedere gemeente een Café van de Vrijheid georganiseerd, waar de verhalen uit de regio besproken worden. Daarbij is er ruimte voor wijzigingen of aanvullingen. Vervolgens willen we deze lokale verhalen koppelen aan makers en organisatoren. De verhalen kunnen vertaald worden in allerlei culturele producten.

Daarnaast wordt tijdens deze bijeenkomsten informatie verstrekt over het  provinciale programma en worden (reeds in gang gezette) lokale initiatieven in het kader van 75 jaar Vrijheid geïnventariseerd. Bovendien zijn we voor het NIOD-project De Tweede Wereldoorlog in 100 Foto’s op zoek naar bijzonder fotomateriaal uit de Tweede Wereldoorlog. Heb je een foto uit die tijd? Neem deze dan mee naar een Café van de Vrijheid. Kunt je niet aanwezig zijn maar wil je de foto wel delen? Dan kun je een scan sturen naar info@deverhalenvangroningen.nl.

Praktische informatie

Lijkt het je leuk om met één van de verhalen uit jouw regio aan de slag te gaan? Of maak of organiseer je al iets in het kader van 75 Jaar Vrijheid? Heb je interessante verhalen te delen? Wil je meer weten over het provinciale programma? Je bent van harte welkom! We gaan graag met je in gesprek. De Cafés van de Vrijheid vinden plaats in bibliotheken. Voor muzikale omlijsting en een hapje en een drankje wordt gezorgd. Deelname is gratis. Opgeven kan via www.deverhalenvangroningen.nl/cafesvandevrijheid. Andere Café’s  van de Vrijheid zijn in: Appingedam, Oude Pekela, Leek, Spijk, Finsterwolde, Hoogezand, Haren, Loppersum