Ter Apel – In de middeleeuwen kwam er heel wat kijken bij een bouwwerk zoals dat van Klooster Ter Apel. Er waren natuurlijk nog geen vrachtwagens en machines. Alles werd met de hand gemaakt. Of met behulp van werktuigen, die ook eerst met de hand gemaakt moesten worden. Hoe dat in zijn werk ging kunnen bezoekers van Middeleeuws Ter Apel dit jaar in het echt komen bekijken of er zelf een steentje aan bijdragen.

Middeleeuwse bouwplaats

“Dit jaar gaan we bouwen”, vertelt bouwmeester Marius de Bruijn van Middeleeuws Ter Apel enthousiast. “Er komt een ware middeleeuwse bouwplaats op het evenement, waar bezoekers de vaklieden aan het werk kunnen zien, maar ook zelf mogen helpen. Bij een klooster zien we niet alleen de karakteristieken van klooster- en kerkbouw, maar ook die van huizenbouw. Bij het kloostercomplex hoorden immers veel omringende gebouwen. Op Middeleeuws Ter Apel 2017 gaan we daarom samen met de bezoekers bouwen aan een kloostergewelf en een lemen huis, waarvan eerst de fundering wordt gelegd met kloostermoppen.”

Kloostergewelf

Een kloostergewelf is een gewelf, dat ontstaat als twee gelijke tongewelven elkaar in een rechte hoek van 90° snijden. Het gewelf ontstaat door alle vier muren in een boogvorm op te metselen en is daardoor net het tegendeel van het kruisgewelf of graatgewelf, waar de gewelfkappen de dragende elementen zijn. Een kloostergewelf kan ook als een vierkante koepel beschouwd worden.

Bouwen in de Middeleeuwen

Bij het bouwen van een kerk of kathedraal in de middeleeuwen kwam nog heel wat kijken. Materialen werden niet, zoals tegenwoordig, prefab door vrachtwagens aangeleverd. Timmerlieden moesten eerst de karren en schuiten maken voor de aanvoer van de materialen. De timmerlieden maakten ook de benodigde gereedschappen, steigers, platforms, hellingbanen en katrollen. Kant en klare bakstenen bestonden nog niet, dus steenhouwers gaven de stenen één voor één de juiste vorm.

Vaklui aan het werk

Niet alleen was er veel geld nodig om te bouwen, er waren dus ook heel veel vakmensen nodig. Helemaal bovenaan stond de bouwmeester, hij was niet alleen de architect, maar ook de opzichter en de aannemer. Hij gaf leiding aan het werk en hield contact met de opdrachtgever. Verder waren er timmerlieden, metselaars, steenhouwers, glas-in-loodzetters, smeden, dakdekkers, etc. Veel van deze vakmensen zullen bezoekers op Middeleeuws Ter Apel 2017 ook echt aan het werk zien en in sommige gevallen zelfs mogen helpen.

Over Middeleeuws ter Apel

Middeleeuws Ter Apel is een van de meest authentieke middeleeuwse evenementen in Nederland, dat plaats vindt bij het Klooster in Ter Apel. Het voert de bezoeker terug naar het jaar 1465, het jaar waarin het Kruisherenklooster in Ter Apel in gebruik werd genomen. Het evenement vindt elk jaar in het eerste weekend van september plaats, dit jaar dus op 2 en 3 september.

Stichting Middeleeuws Ter Apel
Postbus 136
9560 AC Ter Apel

Binnenkort ontvangen de leden van de Historische Vereniging Westerwolde het voorjaarsnummer van Terra Westerwolda. Het blad is in de loop van maart ook weer verkrijgbaar bij verschillende (boek)winkels in de regio en bij boekhandel Godert Walter in Groningen.

Wilde hartstocht in Westerwolde
Henk Lagerweij (82) was in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw docent Nederlands op de Rijks HBS (later RSG) in Ter Apel. Regionale en landelijke bekendheid kreeg hij als cabaretier en liedjeszanger. Hij trad vaak samen op met zijn oud-leerling pianist Martin van Dijk. In theaters in Stad en Ommeland, maar ook bij de RONO (nu Radio Noord), NCRV en VARA. Met Hans ter Heijden blikt hij terug op die jaren, waarin hij bekende liedjes schreef als ‘Het kerkje van Oterdum’, ‘De Waddenzee’ en natuurlijk: ‘Westerwolde, land van wilde hartstocht’!

Villa Benvenuto
Bé Scholte haalt jeugdherinneringen op aan Bourtange en Arne Jansen schrijft over zijn jeugd in villa ‘Benvenuto’ in Bellingwolde. En waarom is die prachtige villa eigenlijk gesloopt? Onze jonge vliegende reporter Sanne Meijer belandde in Abeltjeshuis en brengt verslag uit. Zij is nu overigens ook wekelijks te beluisteren op Radio Noord! Terug van weggeweest is de rubriek ‘Het portret van…’. En is Westerwolde conservatief? Lees de column ‘Siste Viator’ van Jochem Abbes.

Mobilisatietheepot
Verder dook Jan Huizing weer in de archieven en ontrukte hij klokkengieter Tittie Goosens aan de vergetelheid. Naast de vaste rubrieken is er verder aandacht voor ‘Dij mooie, zangerge Westerwoldsche taol’ en vertelt Tjarko van Dijk van Museum de Oude Wolden over de ‘mobilisatietheepot’.

Veel leesplezier!

Lidmaatschap
Leden van de Historische Vereniging Westerwolde ontvangen het blad automatisch; de kosten voor het lidmaatschap bedragen slechts € 20,00 per jaar. Ook lid-abonnee worden? Klik dan hier.
Het blad is voor € 4,95 ook te koop bij diverse winkels in de regio. Het verschijnt drie keer per jaar. Het volgende (zomer)nummer komt in juli 2017 uit.

Reacties
Voor reacties of ideeën voor artikelen kunt u contact opnemen met Hans ter Heijden, eindredacteur van Terra Westerwolda, telefoon: 0599 313 811 / 06 51 05 65 65; e-mail: taalschuur@hetnet.nl

Harry Perton schreef een interessant artikel over over hondepaden, oa in Bellingwolde en Vriescheloo. Klik maar op de link:
https://groninganus.wordpress.com/2017/01/15/over-hondepaden-2/

Op onze ledenbijeenkomst op17 december j.l. vertelde Dr. Karel Essink een verhaal over die ene grenspaal in de Dollard. Vooral  vertelde hij kort iets over het gebruik van slib uit de Dollard t.b.v. verbetering van landbouwgronden in oostelijk Groningen en Noord-Drenthe zo’n honderd jaar geleden. Die informatie in onderdeel van een artikel dat zojuist verscheen in het Tijdschrift voor Historische Geografie. Met toestemming van de heer Essink mogen wij u dit interessante artikel aanbieden als PDF bestand. Via onderstaande link kunt u het artikel inzien of downloaden.

THG20164 03 Essink

Voor een volle zaal in ’t Kruispunt in Vlagtwedde begon voorzitter Jochem Abbes met een vraag over het nieuwe gemeentewapen van Westerwolde. De vergadering was unaniem van mening dat de korenschoof, zoals die nu voorkomt in de wapens van de oude gemeente Wedde en in die van de gemeente Vlagtwedde moet terugkomen in het nieuwe wapen.

Het verdere programma werd ingevuld door de Stichting Verdronken Geschiedenis.

Als eerste spreker hield Egge Knol een inleiding waar onder meer het Nesserland bij Emden en het Punt van Reide aan de orde kwamen. De bewoningsgeschiedenis van het Punt van Reide was erg interessant.
Als tweede spreker kwam ons bestuurslid Jan Huizing aan het woord, die aan de hand van oude kaarten het een en ander vertelde over kerken, kerkhoven en kolken.
De derde spreker was onze voorzitter Jochem Abbes die vertelde over zijn voorvaders die in  Blijham een boerderij hebben gehad. Opstrekkende heerden en Blijham aan de Dollard kwamen uitgebreid aan de orde.
Na de pauze kreeg Karel Essink het woord over het thema Grensproblemen in de Dollard. De problemen, die er nog steeds zijn met Duitsland over de exacte grens tussen Nederland en Duitsland. Ook slijkschepen en smokkelarij kwamen aan de orde. Het Museum de Oude Wolden (MOW) had een aantal gebruiksvoorwerpen meegegeven, waar o.a. door Jan Huizing uitleg over werd gegeven. Op de foto Albert Buursma gadegeslagen door Egge Knol. Als laatste spreker was ons bestuurslid Ruut Wegman aan de beurt die zijn lezing over de aanwas van de Dollard vergezeld liet gaan van mooie oude kaarten. Een hele oude, haast onleesbare kaart van de Dollard is door Ruut helemaal bewerkt en opnieuw ingetekend. De kaart was na afloop te bekijken. Een mooi stukje vakwerk.

Al met al een zeer interessante middag.

Zie voor meer informatie www.verdronkengeschiedenis.nl