Winternummer Terra Westerwolda verschenen

Geplaatst op door

De leden van de Historische Vereniging Westerwolde hebben het nieuwe nummer van Terra Westerwolda inmiddels per post ontvangen. Voor € 4,95  is het ook weer te koop bij diverse (boek)winkels in Westerwolde en de Kanaalstreek, Bruna Nieborg in Winschoten en boekhandel Godert Walter in Groningen.

Expeditie Hutplak

In dit nummer een interview van Hans ter Heijden met Dinie Wakker en Bert Arends over de restauratie van een bouwval aan Hutplak 3 – nu Oosterholtsweg – in Onstwedde. Dat het boerderijtje voordat het tot verval kwam ook nog bewoond werd door voorouders van Dinie, maakt het natuurlijk heel bijzonder. Ondanks de deplorabele staat waarin het verkeerde, kreeg het pand in 2000 de status van rijksmonument.

Oud-docent geschiedenis Jan Groen

Redacteur Erik Wubs schreef een column over het cultuurbeleid van de gemeente Westerwolde en interviewde zijn oud-docent geschiedenis Jan Groen, die 42 jaar lang lesgaf op de RSG Ter Apel. 100 jaar vrouwenkiesrecht in Westerwolde staast centraal in de rubriek Sanne Meijer Onderweg.

Joods leven in het grensgebied

Berend Jan Harding ging op zoek naar de oorsprong van een schilderij van een romantisch landschap uit 1847 en kwam in Westerwolde terecht; in de rubriek Sprekend Object schrijft Obby Veenstra over tastbare herinneringen, onder meer van porselein en hout.                                                                                                                                                                                       Juliane Irma Mihan en Geert Volders vertellen over het project ‘Joods leven in het grensgebied’, het onderzoek naar verbindingen tussen Joodse gemeenschappen.

 Mensenoffers in het moeras?

200 jaar leden werd een houten weg, dwars door het veen van Valthe naar Ter Haar ontdekt.  Destijds gaf dat aanleiding tot de wildste speculaties. Voor de meest gruwelijke lijkt voorlopig het meeste bewijs, ontdekte Alderik Visser. Over de postkoets in Ter Apel een artikel van Jakob Been, terwijl Tjarko van Dijk met Gerhard Oterdoom en Willem Dinkla terugblikt op het bombardement van 25 juli 1943 op Bellingwolde.

Verder in dit nummer de vaste rubrieken Nieuws van de Historische Vereniging Westerwolde en Historische Actualiteiten.

________________

 Reacties
Voor reacties en/of ideeën voor artikelen kunt u contact opnemen met Hans ter Heijden, telefoon: 0599 313 811 / 06 51 05 65 65; e-mail: ter.heijden.hans@gmail.com

 Lidmaatschap
Leden van de Historische Vereniging Westerwolde ontvangen het blad automatisch; de kosten voor het lidmaatschap bedragen slechts € 25,00 per jaar. Ook lid-abonnee worden? Klik dan hier.

 Losse verkoop

Terra Westerwolda is voor € 4,95 ook te koop bij diverse (boek)winkels/musea in de regio:

 Verkooppunten

Bellingwolde:             Coop, Museum de Oude Wolden

Blijham:                      De Spar

Groningen:                 Boekhandel Godert Walter

Musselkanaal:            Primera

Onstwedde:               Coop

Sellingen:                   Coop, Oude Stelmakerij (SHC)

Stadskanaal:              Primera, Read Shop, Streekhistorisch Centrum Stadskanaal

Ter Apel:                    Museum Klooster, Read Shop

Vlagtwedde:              Primera

Vriescheloo:               Theeschenkerij/B&B ‘Stee en Stoetje’

Winschoten:               Bruna Nieborg

Het blad verschijnt drie keer per jaar.
Het volgende (voorjaars)nummer komt in maart 2020 uit

Stelmakerij in Vlagtwedde in 1896

Geplaatst op door

This file was provided to Wikimedia Commons by the Rijksdienst voor het Cultureel The Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, exclusively provides images that are either made by its own employees up to a 1200px size, or that are otherwise free of copyright.

Alie Noorlag stuurde ons het volgende bericht:
“Ik zou graag willen weten waar zich in 1896 in Vlagtwedde een stelmakerij bevond. Een van mijn voorvaderen had rond deze tijd een stelmakerij in Vlagtwedde. Rond 1550  zijn de Noorlag’s uit Duitsland naar Westerwolde gekomen. Via Veendam, Wildervank zijn ze o.a. in Stadskanaal terecht gekomen. Het grappige is dat ik de omgekeerde weg heb afgelegd, van Stadskanaal via Wildervank naar Vlagtwedde. Misschien dat een van de leden van de Historische Vereniging iets weet van de stelmakerij? Ik heb zelf een stamboom”.
Wie kan Alie hiermee helpen. Haar mailadres is a.w.noorlag@planet.nl.

 

 

Wijziging lezing MOW-HVW 19 november – avond gaat gewoon door

Geplaatst op door

Door ziekte komt de lezing van Jeroen Wiersma te vervallen. Omdat we twee sprekers hadden gaat de avond gaat echter gewoon door. Het museum neemt contact op met de mensen die zich hebben aangemeld. Mogelijk bieden wij de lezing in een later stadium opnieuw aan. 

Henny Groenendijk I “Droge en natte archeologie in Westerwolde”.

Bij archeologen staat Westerwolde hoog aangeschreven. In de eerste helft van de vorige eeuw verrichtte Albert Egges van Giffen baanbrekend archeologisch onderzoek, onder andere in Wessinghuizen en Laudermarke. Bijna een eeuw na Van Giffens werk zijn de inzichten op de bewoningsgeschiedenis veranderd. Voormalig provinciaal archeoloog Henny Groenendijk toont aan waarom we de focus moeten verleggen van de droge archeologie op de essen naar de natte archeologie in de beekdalen.

Prof. dr. Henny Groenendijk is medeauteur van de landschapsbiografie Westerwolde en werkt onder meer als bijzonder hoogleraar Archeologie en maatschappij aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Stoombaggermachine

Geplaatst op door

Van mevr. Gretha Hidding uit Winschoten kregen we ook nog onderstaande foto, waar ze het volgende over schreef:
Ik zag op uw website een vraag over foto’s van de afgraving van het Weenderveld. Mijn vader heeft vroeger de oude foto’s van zijn familie gekregen, die nu in mijn bezit zijn. Mijn broer heeft al deze foto’s gedigitaliseerd. Daar zit bovenstaande foto bij. Waar en wanneer dit genomen is weet ik niet. De persoon links op de foto is Geert Elzen. *8-12-1885 te Kopstukken + 2-9-1956 te Musselkanaal. Hij was eerst getrouwd op 10-5-1913 met  Fennechien Germs*27-3-1888 +19-1-1922. Een halfzus van mijn vader en later een zus van mijn vader, Zwaantje Hidding *14-12-1899 +4-1-1946.  Informatie over genomen uit het boek : Het Westerwolder geslacht Hidding van H Kuper blz. 305. Hij was later sluiswachter bij de Braambergersluis.
Het is heel goed mogelijk dat hij bij de veenafgraving in Weende , in ieder geval in deze omgeving geholpen heeft. Waarschijnlijk voor zijn trouwen in 1913. Deze foto was als een kaart naar mijn oma in Vriescheloo gestuurd. Zij is in 1931 overleden. De rest van de personen zijn mij onbekend. Ik hoop dat u iets aan deze foto en informatie heeft.

Molen Drenth in Vriescheloo

Geplaatst op door

Mevr. Gretha Hidding uit Winschoten stuurde ons deze foto, met een daarbij behorend verhaal dat op zijn minst zo mooi is als de foto. Zie verhaal onder de foto

Ik heb een foto van de oude molen in Vriescheloo. Daar staat mijn vader met zijn broer en zussen op. Deze molen is in 1906 af gebroken. De molen stond op de driesprong Industrieweg Wedderweg. Het geboorte huis van mijn vader stond daar tegenover. Hij speelde daar met zijn broer en zussen. Op een dag in 1905 kwam er een fotograaf om de molen op de foto te zetten. Zo doende staan zij erop. Mijn vader was toen 2 jaar. Er was een soort ansichtkaart van gemaakt.

Vraag over o.a. Jantje Scholtens uit Zuidveld.

Geplaatst op door

Tijdens het schrijven van de familiegeschiedenis van de Fam. Zoer. kwamen we deze foto tegen waar we totaal niet weten waar deze gemaakt is.
Onderste rij zesde van links is Jantje Scholtens.

Frederik Zoer geboren 28-02-1890 te Lhee trouwt op 14 mei 1920 in Vlagtwedde met Jantje Scholtens, geboren 1 mei 1898 te Zuidveld. Dochter van Albert Scholtens en Gesien Snijders. Op 8 maart 1923 vertrekken ze van Vlagtwedde naar Dwingeloo.
Ons vermoeden is dat de foto in Vlagtwedde gemaakt moet zijn. Hebben jullie misschien informatie over deze foto ?

Met vriendelijke groeten
Henk Timmerman.
timmerman.h@telfort.nl

Westerwolds Volkslied

Geplaatst op door

Eind 19e eeuw schreef de Bellingwolder hoofdonderwijzer Tjeert Velt(1845-1910) een gedicht over Westerwolde, dat nadat men het in 1890 op muziek zette, al snel uitgroeide tot het Westerwolds volkslied.

Geboorteakte Tjeert Velt 1845:

Westerwolds Volkslied

1.
Ik ken een schoon en lief’lijk land,
Met schoone bossen rijk getooid;
Natuur heeft daar met milde hand
Haar schoonhêen in het rond gestrooid.
Daar vormen eiken, forsch en stout
Een kerk van ongekloven hout,
Kan men die tempel binnentreên. } 2x

2.
Ik ken een schoon en lief’lijk land,
Het is niet groot, het is niet klein,
Daar stroomt de Aa langs vrucht’bre rand:
Een zilverdraad door groen satijn.
Daar wordt door zuinigheid met vlijt
De levenstaak volbracht, gewijd,
O, daar alleen, ja, daar alleen }
Kan men Oud-Saksisch erf betreen. } 2x

3.
Ik ken een schoon en lief’lijk land,
Daar woont een volk van oude stam
Met helder hoofd en nijv’re hand,
Naar buiten stroef, in ’t buigen stram;
Daar leeft der ouden saksen faam
Nog voort in volksaard, taal en naam,
O, daar alleen, ja, daar alleen }
Vloeit stil en werkzaam leven heen } 2x

Overlijdensakte Tjeert Velt 1910:

Vraag over de families Volders en Scheper uit Ter Wupping

Geplaatst op door


Arend van Harten stuurde ons de volgende vraag:
In verband met het onderzoek naar mijn familie uit Ter Wupping, die eerst Volders heette en later Scheper, daar één van onze overgrootvaders schaapherder en wever was, gaf hij bij de geboorte zijn kind aan met de achternaam van het beroep dat hij op dat moment had, was er een zoon, Jan Scheper, heeft de boerderij /café in Mussel gehad aan de Zandtangerweg? Hier heb ik wel iets van. Zijn er van deze familie nog foto’s of iets dergelijks te vinden. Bijvoorbeeld of hij gewoond heeft in het schepers huis aan de Brink in Onstwedde?

Alle informatie is welkom.
met vriendelijke groet,
Arend van Harten
e-mail: famvanharten@solcon.nl

Café van de Vrijheid reist door de provincie Groningen

Geplaatst op door

In de maand november organiseren De Verhalen van Groningen, Biblionet Groningen en VRIJDAG Advies in iedere Groninger gemeente een Café van de Vrijheid. Tijdens deze bijeenkomsten, die gepresenteerd worden door Marcel Nieuwenweg, halen we verhalen op over de Tweede Wereldoorlog en zoeken we Groningers die verhalen uit hun regio op een eigen manier willen doorvertellen. Op  14 november is iedereen van harte welkom in de Bibliotheek Ter Apel van 19.30 – 21.00 uur.

 75 verhalen

De provincie Groningen viert en herdenkt volgend jaar 75 jaar Vrijheid met een groots opgezet provinciaal programma. De Verhalen van Groningen heeft van de provincie de opdracht gekregen het verhaal van de Tweede Wereldoorlog in Groningen te vertellen aan de hand van 75 ‘iconische’ verhalen uit alle Groninger gemeenten.

Een redactieraad bestaande uit Tweede Wereldoorlog-experts maakt de selectie eind november definitief.

Deze verhalen willen we graag op allerlei verschillende manieren laten doorvertellen. We zoeken kunstenaars, culturele instellingen, scholen, 4/5 mei comités, historische verenigingen en andere (lokale) organisaties die deze verhalen op hun eigen manier willen verbeelden. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van een gedicht,  theater, muziek, beeldende kunst, exposities of routes.

Café van de Vrijheid

In november 2019 wordt in iedere gemeente een Café van de Vrijheid georganiseerd, waar de verhalen uit de regio besproken worden. Daarbij is er ruimte voor wijzigingen of aanvullingen. Vervolgens willen we deze lokale verhalen koppelen aan makers en organisatoren. De verhalen kunnen vertaald worden in allerlei culturele producten.

Daarnaast wordt tijdens deze bijeenkomsten informatie verstrekt over het  provinciale programma en worden (reeds in gang gezette) lokale initiatieven in het kader van 75 jaar Vrijheid geïnventariseerd. Bovendien zijn we voor het NIOD-project De Tweede Wereldoorlog in 100 Foto’s op zoek naar bijzonder fotomateriaal uit de Tweede Wereldoorlog. Heb je een foto uit die tijd? Neem deze dan mee naar een Café van de Vrijheid. Kunt je niet aanwezig zijn maar wil je de foto wel delen? Dan kun je een scan sturen naar info@deverhalenvangroningen.nl.

Praktische informatie

Lijkt het je leuk om met één van de verhalen uit jouw regio aan de slag te gaan? Of maak of organiseer je al iets in het kader van 75 Jaar Vrijheid? Heb je interessante verhalen te delen? Wil je meer weten over het provinciale programma? Je bent van harte welkom! We gaan graag met je in gesprek. De Cafés van de Vrijheid vinden plaats in bibliotheken. Voor muzikale omlijsting en een hapje en een drankje wordt gezorgd. Deelname is gratis. Opgeven kan via www.deverhalenvangroningen.nl/cafesvandevrijheid. Andere Café’s  van de Vrijheid zijn in: Appingedam, Oude Pekela, Leek, Spijk, Finsterwolde, Hoogezand, Haren, Loppersum

Ledenbijeenkomst 19 oktober in Ter Apel

Geplaatst op door

Vanmiddag was er een drukbezochte ledenbijeenkomst in gebouw de Regenboog in Ter Apel. Voor deze bijeenkomst was Dr. Remi van Schaik uitgenodigd. Hij sprak over Westerwolde, relaties met Corvey, Osnabrück en Münster. Het betreft een onderzoek dat hij samen met de voormalige archeoloog van de Provincie Groningen, Henny Groenendijk, uitvoert. Het onderzoek van de twee pensionado’s is nog in volle gang en het was fijn dat de heer van Schaik alvast de eerste bevindingen wilde presenteren.

dr. R.W.M. (Remi) van Schaik Universitair docent (1995-2015)

Een verdere beschrijving van zijn lezing vindt u bij de uitnodiging die we in een eerder bericht op de website hebben geplaatst.

De heer van Schaik noemde in zijn lezing nog de kerkendatabase van Otto Roemeling, die onlangs ook digitaal beschikbaar is gekomen voor Groningen. U vindt dit op internet op de site www.corpusroemeling.nl.

Abdij van Corvey: https://nl.wikipedia.org/wiki/Abdij_van_Corvey

Bron: Rijksuniversiteit Groningen:

Westerwolde ‘achterlijk’ en ‘uithoek’? Archeologie en geschiedenis in discussie 

Heersende opvattingen vanuit de geschiedschrijving over Westerwolde verdienen toetsing aan de hand van historische en archeologische bronnen uit de periode 1000-1650, met oog voor landschappelijke en maatschappelijke veranderingen, principieel bezien in relatie tot omliggende regio’s (Emsland, Drenthe, Oldambt). Kort verslag van wat reeds gedaan is (historiografie, archeologisch-landschappelijke inventarisatie, demografische analyse) en wat nog beoogd wordt (materiaalonderzoek, ontwikkeling landrecht). 

  • Henny Groenendijk was provinciaal archeoloog van Groningen en heeft zich veel beziggehouden met Westerwolde. Remi van Schaïk is mediëvist en sociaal-economisch historicus en was als docent werkzaam aan de RUG. Hij richt zich vooral op de regionale geschiedenis van Noord- en Oost-Nederland en werkte eerder samen met archeologen van BAI en GIA. Gezamenlijk schreven beiden in deel 1 van de Geschiedenis van Groningen (2008).