De Historische Vereniging Westerwolde doet mee met Rabo ClubSupport 2020.
Wij doen mee met Rabo ClubSupport! Kunnen wij op jouw stem rekenen?

Stem in de Rabo App of online op rabobank.nl/clubsupport

Stemmen kan vanaf 5 oktober  tot 26 oktober 2020.

In heel Ter Apel is een grote bruine envelop op de deurmat gevallen. Hierin zat het boek “De Tijd Vliegt”, een uniek stickerboek van Ter Apel van vroeger naar nu, waarin diverse typerende plekken, initiatieven en verenigingen van Ter Apel beschreven staan. Het afgelopen jaar is onderneemster Monique van Zijl, samen met de Historische Kring van Ter Apel, bezig geweest dit unieke stickeralbum samen te stellen. Een leuk album om te verzamelen, verhalen op te halen en te leren over de geschiedenis van het mooie dorp Ter Apel. Ik ben als recente bewoner zeer verrast door de rijke geschiedenis van Ter Apel en omstreken en heb daar de afgelopen tijd veel over geleerd (aldus Monique). Als Jumbo in Ter Apel willen wij midden in de lokale samenleving staan; wij stellen gastvrijheid centraal in onze bedrijfsvoering. Een initiatief als dit album, past daar naadloos bij.

Het eerste exemplaar van het boek “De Tijd Vliegt” hebben wij woensdag 19 augustus 2020 bij Jumbo Ter Apel  aan burgermeester Jaap Velema mogen overhandigen. Dhr. Velema omschrijft het als een buitengewoon leuk en waardevol initiatief waaraan hij dan ook graag zijn medewerking verleende.
De 4000 boeken zijn huis aan huis verspreid door een aantal leden van  fietsclub TFC De Ketting. Vanaf woensdag 2 september tot dinsdag 27 oktober, kunt u bij Jumbo Ter Apel sparen voor de stickers.

Een niet geheel onverwachte archeologische vondst! Tijdens het uitgraven van de nieuwe beekbedding ten oosten van Weende (midden in de beekloop) zijn eikenhouten palen aangetroffen. Deze palen waren ooit onderdeel van een brug. Op topografische kaarten uit de eerste helft van de 20ste eeuw staat op de locatie waar de palen gevonden zijn de aanduiding voor de aanwezigheid van een brug. De aanduiding bestaat uit een uitgerekte H. Naast de brug staat de afkorting ‘Vr’. Dit is de aanduiding voor de aanwezigheid van een doorwaadbare plek in de rivier: een voorde. De combinatie van een brug met een voorde was niet ongewoon. Een voorde was voor paard en wagen ook veel makkelijker te gebruiken dan een brug, tenzij het water te hoog stond.

‘’Het is een prachtig gebied om onderzoek te doen, heel eervol werk. Als je stuit op archeologische resten ben je verplicht onderzoek te doen. Op basis van oude kaarten (rond 1830) die we hebben gevonden hadden we ook al verwacht deze brug te vinden. Daar stond op deze locatie een brug aangegeven’’, vertelt archeoloog Jan Molema.

De voorde en de brug

De situering van de voorde en brug is op de hieronder staande uitsnede van de topografische kaart van circa 1910 met een paarse kleur geaccentueerd. De brug en voorde vormden een verbinding tussen de doorgaande weg aan de westelijke kant van het beekdal met de weg aan de oostzijde van het beekdal die via Vlagtwedder Veldhuis noordwaarts naar Vlagtwedde liep. Ook gaven de brug en voorde toegang tot een voetpad dat zuidwaarts liep, richting Renneborg en de Pottenberg (het voetpad is op de kaart aangeduid met een onderbroken lijn).

Datering

De ouderdom van de aangetroffen palen van de brug wordt nog nader onderzocht. Een groot deel van de zandwegen die op de topografische kaarten uit de 19de en vroege 20ste eeuw zijn aangeduid, dateren zeker uit de middeleeuwen. Dat geldt dus ook voor de bruggen en voorden die deel uitmaakten van deze wegen. Overigens zijn vlakbij de brug, op de overgang van het beekdal naar de hogere zandgronden, de resten van een aardewerken pot uit de prehistorie gevonden. Dergelijke vondsten kunnen erop duiden dat het oversteken van het beekdal op deze plek al in de prehistorie mogelijk was.

bron: www.ruitenaa.nl

Harpel – Het zomernummer van het cultuurhistorische tijdschrift Terra Westerwolda is verschenen en wordt een dezer dagen bij de leden van de Historische Vereniging Westerwolde bezorgd. Voor € 4,95 is het ook te koop bij diverse (boek)winkels in Westerwolde en de Kanaalstreek, Bruna Nieborg in Winschoten en boekhandel Godert Walter in Groningen.

 Black Tulip

Na de Tweede Wereldoorlog besloot de Nederlandse regering inwoners met de Duitse nationaliteit naar hun vaderland uit te wijzen. Deze omstreden operatie kreeg de naam ‘Black Tulip’. Fritz Wünker, oorlogskind uit Wedderveer en zoon van Hinrich Wünker, een Duitser die al lang in Nederland werkte en met de Nederlandse Jacoba Tjabbes uit Wedde was getrouwd, vertelt aan Tjarko van Dijk wat deze operatie voor hun gezin betekende.

Nepnieuws is niet nieuw

Nepnieuws bestond vroeger ook al, onder meer in De Onverwachte Courier van 1796, waarop  Geert Volders doelt in zijn artikel over een zogenaamde prins Frederik, die in Wedde met de strop om zijn hals zou zijn gegeseld en gebrandmerkt. De Onverwachte Courier was overduidelijk radicaal patriottistisch, schuwde kritiek op de nieuwe overheid geenszin en speelde met het ‘fake news’ doelbewust in op angstgevoelens. Er waren immers in binnen- en buitenland orangisten en er bestond angst voor een invasie. De werkelijke prins Frederik van Oranje-Nassau overleed op 6 januari 1799 in Padua aan de verwondingen die hij tijdens zijn militaire dienst had opgelopen.

Aaltje-project van start

In een artikel over het Aaltje-project in Smeerling vatten Hanne Wilzing en Geert Volders samen waar het in maart gelanceerde project over gaat en informeert Frits van Kouwenhove de lezer over het speciale Aaltje-lespakket en legt hij uit hoe het lokale verleden wordt gekoppeld aan het heden en de toekomst.

40 jaar Historische Vereniging Westerwolde

Jochem Abbes memoreert dat de Historische Vereniging Westerwolde dit jaar 40 jaar bestaat, maar blikt in het kader van 75 jaar vrijheid vooral terug op de bevrijding van Bourtange.

Lena Anna Vos werd in 1917 in Bourtange geboren en is de moeder van Hans Thedinga. Sandra de Regt noteerde zijn Westerwoldse familiegeschiedenis. In de column Siste Viator schrijft Sandra de Regt over Westerwolde als een van de drie wandelgemeenten van 2020.

Cultuur op afstand

Obby Veenstra, directeur van het MOW | Museum Westerwolde, schrijft over de anderhalve meter samenleving waar het coronavirus ons toe dwingt, ook bij de beleving van cultuurgeschiedenis. Ze geeft waardevolle tips. Rienhart Wolf heeft het over de Molen Aa, een historische levensader voor het klooster in Ter Apel en legt namens de Historische Kring Ter Apel uit dat een waterloopkundig hoogstandje noodzakelijk was voor de stichting van het klooster.

Ruiten Aa Kanaal 100 jaar!

Voor een nieuwe rubriek, die je ‘Fotoplus’ zou kunnen noemen, maakte fotograaf André Dümmer enkele prachtige foto’s van het 100-jarige Ruiten Aa Kanaal en wordt ook gewag gemaakt van de musical Van Ruiten Aa tot Z, geschreven door Willeke Bergman van Waterschap Hunze en Aa’s en Berny Jansema. De musical zou door leerlingen van cbs De Wegwijzer in Bellingwolde worden opgevoerd. Helaas gooide Corona roet in het eten…

Red de schaapskooi in Ter Haar!

Hans ter Heijden houdt in een essay een vurig pleidooi voor een gemeentelijke monumentenlijst, die door deskundigen en bewoners samen wordt opgesteld. Doel is te voorkomen dat onder meer beeldbepalende en karakteristieke gebouwen dreigen te verdwijnen, zoals momenteel de unieke schaapskooi in Ter Haar. Elke zichzelf respecterende gemeente met hart voor cultureel erfgoed heeft een gemeentelijke monumentenlijst. In de provincie Groningen zijn dat vrijwel alle gemeenten. Alleen nota bene Cittaslowgemeente Westerwolde meldt op haar website: “De gemeente Westerwolde heeft geen gemeentelijke monumenten”. Die monumenten zijn er wel degelijk en moeten zo spoedig mogelijk in kaart worden gebracht, aldus het betoog van Ter Heijden.

In dit nummer natuurlijk ook de vaste rubrieken Nieuws van de Historische Vereniging Westerwolde en Historische Actualiteiten ■

____________________

Reacties
Voor reacties en/of ideeën voor artikelen kunt u contact opnemen met Hans ter Heijden, telefoon: 0599 313 811 / 06 51 05 65 65; e-mail: ter.heijden.hans@gmail.com

Lidmaatschap
Leden van de Historische Vereniging Westerwolde ontvangen het blad automatisch; de kosten voor het lidmaatschap bedragen slechts € 25,00 per jaar. Ook lid-abonnee worden? Klik dan hier.

Losse verkoop

Terra Westerwolda is voor € 4,95 ook te koop bij diverse (boek)winkels/musea in de regio:

Verkooppunten

Bellingwolde:            Coop, Museum de Oude Wolden

Blijham:                     De Spar

Groningen:                 Boekhandel Godert Walter

Musselkanaal:            Primera

Onstwedde:                Coop

Sellingen:                   Coop, Oude Stelmakerij (SHC)

Stadskanaal:               Primera, Read Shop, Streekhistorisch Centrum Stadskanaal

Ter Apel:                    Museum Klooster, Read Shop

Vlagtwedde:               Primera

Vriescheloo:               Theeschenkerij/B&B ‘Stee en Stoetje’ (molen)

Winschoten:                Bruna Nieborg

Het blad verschijnt drie keer per jaar.
Het volgende (winter)nummer komt in november 2020 uit.

Activiteit: Expositie ‘Groeten uit Sellingen ‘ in SHC De Oude Stelmakerij te Sellingen
Datum: van 5 juni tot en met 25 oktober 2020.
Openingstijden: donderdag tot en met zondag van 13.00-16.00 uur.
Plaats: SHC De Oude Stelmakerij, Dorpsstraat 32, 9551 AE te Sellingen;
Entree: gratis

SHC De oude Stelmakerij weer open voor publiek!

Alles stond gereed voor een nieuwe tentoonstelling in de schuur van SHC de Oude Stelmakerij, toen vanwege de corona-maatregelen alles werd afgeblazen en de musea dicht gingen. Vanaf vrijdag 5 juni gaan de deuren echter weer open. Nu zonder feestelijke opening, maar helemaal ingericht om in de 1,5 meter-samenleving op veilige afstand weer bezoekers te ontvangen.

In de nieuwe expositie, getiteld ‘Groeten uit Sellingen’ zijn oude ansichtkaarten en foto’s te zien van het dorp Sellingen en de directe omgeving. Deze foto’s zijn door  bureau Koopmans & Van Dalen Communicatie in Sellingen in een bijzondere presentatie gegoten die uitnodigt tot verder kijken en veel nostalgische herinneringen zal oproepen. De aanleiding voor de tentoonstelling was een schenking van een collectie oude foto’s door de Rotary aan het SHC van ansichtkaartenmaker JosPé uit Arnhem. In deze collectie zaten ook veel foto’s van Sellingen uit de jaren zestig. Voor de tentoonstelling is verder dankbaar gebruik gemaakt van de verzamelingen van Geert Drenth en de familie Hoomoedt. Ook worden er van oude foto’s, dezelfde situaties in het heden getoond.

Bij de tentoonstelling is een fraaie brochure gemaakt waarin de foto’s zijn afgebeeld en voorzien van informatie, en bij elk thema zelfs nog meer dan in de tentoonstelling kon worden getoond. Deze brochure is in de Stelmakerij te koop.

Omdat de Stelmakerij ook een Toeristisch informatiepunt huisvest,  hoeft u zich, zoals bij de heropening bij de meeste musea gebruikelijk, niet vooraf aan te melden. Wel hanteren we de nodige voorzorgsmaatregelen en kan u gevraagd worden bij drukte even op uw beurt te wachten vanwege het maximale aantal toegestane bezoekers per keer. Zoals overal geldt ook hier: heeft u klachten als verkoudheid, hoesten, kortademigheid of koorts? Kom dan niet. SHC de Oude Stelmakerij is gratis toegankelijk van donderdag tot en met zondag van 13.00-16.00 uur.

P.S. In de Stelmakerij op de bovenverdieping is ook de bibliotheek van de Historische Vereniging Westerwolde gevestigd.

We vonden voor u de dorpsfilm uit 1965 over Bourtange:

Klik op de link.

De algemene ledenvergadering van de Historische Vereniging Westerwolde werd op zaterdag 7 maart 2020 gehouden in d’Ekkelkaamp te Onstwedde.
Naast de gebruikelijke agendapunten zoals notulen, financieel verslag, bestuursverkiezing en jaarverslag was het woord aan de spreker van deze dag de heer ds. G.C. Hovingh uit Zuidlaren, die sprak over het thema ‘Het kerkelijke verzet in de Tweede Wereldoorlog in Westerwolde en omstreken’.
Enkele jaren geleden publiceerde Hovingh samen met dr. J. Ridderbos Predikanten in de frontlinie.

Voor belangstellenden een link naar het Jaarverslag 2019.

Tevens een link naar de website van Ds. Hoving genaamd Predikanten die Joden hielpen, met daarin de tot nu toe verzamelde gegevens over deze predikanten.