10-delige cursus Cultuurgeschiedenis van Westerwolde
Beantwoorden
Categorie archieven: Nieuws
Boeken Westerwolders en hun Woningbezit 1568-1629 sterk afgeprijsd.
De boekenserie Westerwolders en hun Woningbezit van 1568-1629 is sterk afgeprijsd. De boeken zijn zeer interessant voor degenen die hun familiegeschiedenis willen onderzoeken. De nieuwe prijzen vindt u op de pagina waar de boeken allemaal staan vermeld.
Bijeenkomst Veelerveen 17-12-2022
17 december hield de heer H.J.van der Wal een lezing over het Evangelisatiekerkje in Veelerveen. De heer van der Wal is de kleinzoon van de laatste predikant ds. L.H. Van der Neut. Ondanks het koude weer waren toch nog vele leden naar de bijeenkomst toe gekomen
Nieuwe bijdragen op de website
Jacob Nijboer uit Harpel die dit jaar is overleden, beheerde een aantal websites waar ondermeer historische gegevens op stonden. De websites zullen binnenkort ophouden te bestaan en in overleg met Plaatselijk Belang Harpel hebben we voor zover mogelijk wat dingen kunnen redden van de ondergang. Zo waren er een artikel over Aycke-van-Ellersinghuizen in de vorm van een feuilleton afkomstig uit een krant en een artikel over Erve Altingh uit Ellersinghuizen best nog even de moeite waard om vast te leggen. Beide documenten vindt u hierboven in het menu.
Lezing over de oorsprong van de Ruiten Aa
Op zondagmiddag 27 november 2022 heeft het Streekhistorisch Centrum Prof. dr. Henny Groenendijk uitgenodigd voor het geven van een lezing. Hij zal komen vertellen over zijn onderzoek naar een verdwenen zijtak van de Eems die ooit ook in Westerwolde stroomde.
Deze ‘verdwenen Eems’ is wat men in de archeologie een fossiele rivier noemt. Die rivier strekte zich uit van Landegge aan de Eems (D) tot Sellingen, een traject van hemelsbreed 12 km. Ooit waren de oevers van ‘de verdwenen Eems’ bewoond. De rivier zorgde voor stromend water voor mens en dier en op de hoge oever was plaats voor boerderijen en akkers. De rivier verbond de bewoners van Westerwolde met die van het Emsland, ze stonden regelrecht met elkaar in contact. Dit contact raakte echter kort voor het begin van de jaartelling verbroken. Omstreeks het begin van de jaartelling raakt het dal opgenomen in het Boertangerveen en verdwijnt de rivier uit het zicht. Een nieuw grensoverschrijdend archeologisch onderzoek wil meer bekendheid aan deze geschiedenis geven.
Henny Groenendijk is Emeritus hoogleraar ‘Archeologie en maatschappij’ aan de Rijksuniversiteit Groningen en projectleider van dit onderzoek. De initiatiefnemers van het project De Verdwenen Eems willen de bewoners van de grensstreek tussen Westerwolde en de Eemsoever kennis laten maken met dit nagenoeg onbekende fenomeen in hun eigen regio.
De lezing begint om 14.30 uur en de entree bedraagt € 6,00. Donateurs betalen € 4,00 op vertoon van de pas. Reserveren kan via de website www.streekhistorischcentrum.nl, per mail info@streekhistorischcentrum, of tijdens kantooruren telefonisch via 0599-612649. De lezing vindt plaats in de bibliotheek van Stadskanaal aan de Continentenlaan 2.
Bij de foto: Duitse archeologen de dikte van het veenpakket in de bedding van de verdwenen Eems, Sustrumer Moor, Emsland.
Archeologisch onderzoek bij het Klooster in Ter Apel
In de herfstvakantie is er veel bedrijvigheid bij het Klooster in Ter Apel. Archeologen van Raap onder leiding van Ko Lenting, vrijwilligers, leerlingen van diverse scholen en studenten van de RUG doen bodemonderzoek bij het klooster om na te gaan of er eerdere bebouwing is geweest rond het klooster. Scherven, kloostermoppen en menselijke resten werden uit het zand gezeefd en met water afgewassen. De activiteit is mede mogelijk gemaakt door het Hesse Fonds.Ons bestuurslid Rienhart Wolf, tevens bestuurslid van het klooster was ook een van de mensen die in gele en oranje hesjes rondliep.
Dat er behalve oudheden ook nog moderne dingen naar boven kwamen was niet de bedoeling, maar doordat de graafmachine een kabel stuk trok zat het klooster zonder internet. Monteurs waren al druk bezig om de kabel te herstellen.
foto’s: Marten Fokkens.
Ledenvergadering 15-10-2922
Vanmiddag drukbezochte ledenvergadering in Sellingen met een voordracht van Dr.Dirkje Mulder-Boers met als onderwerp: “’De grens getrokken. Noord-Nederlandse grensbewoners tussen 1914-1964.
Canon van Westerwolde
Een groep actieve vrijwilligers is al een hele tijd bezig met de Canon van Westerwolde. Er staat nu een voorlopige versie klaar op internet, die u al kunt bekijken. In het menu bovenaan onze website vindt u een link naar de Canon van Westerwolde. Eventuele reacties of aanvullingen kunt u sturen naar info@verenigingwesterwolde.nl.
Uit het Dagblad van het Noorden van 18 maart 2023
Tekst Marcel Looden
Wat was echt belangrijk in Westerwolde?
Inwoners geven hun gebied een nieuwe canon
Tien mannen en vrouwen hebben Westerwolde, na een ‘tijdreis’ door de eeuwen heen, een nieuwe canon gegeven. Een van hen is Hemmo Clevering.
Hij woont in Scheemda, in het Oldambt, maar heeft zijn wortels in Westerwolde liggen.
Door de eeuwen heen
,,In Ter Apel om precies te zijn, waar mijn vader schoolmeester was’’, vertelt hij. ,,Ik wilde daarom maar al te graag meedoen aan het maken van een nieuwe canon, een lijst met de belangrijkste gebeurtenissen in Westerwolde door de eeuwen heen.’’
Zo’n lijst werd al eens gemaakt door inwoners van Ter Apel en heeft ook een plekje op de website van de Canon van Nederland. Op die site staan de belangrijkste gebeurtenissen in de vaderlandse historie én in die van regio’s.
Historische Vereniging Westerwolde
,,Binnen de Historische Vereniging Westerwolde ontstond het idee om een nieuwe, uitgebreidere lijst te maken’’, vertelt de 74-jarige Clevering. ,,Ik ben lid van die vereniging en gaf me op, samen met 9 anderen.’’
Meer dan een jaar geleden begon dat tiental aan zijn immense klus; het bepalen en beschrijven van de gebeurtenissen die sinds de préhistorie écht belangrijk waren in Westerwolde.
,,We zijn bij elkaar gaan zitten, hebben ieder afzonderlijk een lijst gemaakt en uiteindelijk is daar één lijst uitgekomen’’, aldus Clevering. ,,Met daarop de zaken die volgens ons cruciaal waren. Waarbij het uitgangspunt was dat het gebeurtenissen moesten zijn die het leven van de Westerwolders beïnvloedden.’’
‘Een enorm werk’
Maar alleen het bepalen van die cruciale gebeurtenissen was niet voldoende. Ze moesten ook beschreven worden en van foto’s voorzien. ,,Dat hebben we met ons tienen gedaan, in koppeltjes van twee. Het was een enorm werk maar we hebben het gered.’’
Daardoor prijkt op de website van de historische vereniging (verenigingwesterwolde.nl) nu de nieuwe canon. Hij neemt de lezer en kijker mee terug naar de tijd ver voor de jaartelling, naar grafheuvels bij het huidige Wessinghuizen. De komst van nieuwe inwoners vanuit het oosten rond het jaar 600 komt voorbij, de bouw van de Burcht in Wedde, van het Klooster in Ter Apel. Vestingen en schansen, de oude boerderijen in Smeerling, ze hebben allen hun plekje in de canon.
Beruchte Plan Kikkert
Het beruchte Plan Kikkert, dat de vestiging van militaire oefenterreinen in Westerwolde behelsde, staat er natuurlijk ook in, net als het asielcentrum in Ter Apel dat zo actueel is. ,,En we eindigen met een beschouwing over de rivier de Ruiten Aa’’, zegt Clevering. ,,Het is de bedoeling dat onze canon op de landelijk website nu wordt samengevoegd met degene die er al op staat.’’
Maar daarbij blijft het niet, zo zegt Clevering. ,,Scholen in Westerwolde willen onze canon ook gebruiken en we onderzoeken hoe we er een lespakket van kunnen maken. Het is mooi dat kinderen zo meer leren over hun eigen streek, en aan de hand van de canon praten over de geschiedenis. Volwassenen zullen er vast ook over praten. Zo’n canon lokt discussie uit. Zo zullen sommigen het carnaval in Ter Apel er een plekje in willen geven. Bij ons is dat evenement buiten de boot gevallen.’’
Zomernummer Terra Westerwolda verschenen
Het Terra Westerwolda-zomernummer van 2022 is uit! Onze abonnees hebben hun exemplaar inmiddels ontvangen en het tijdschrift is ook weer verkrijgbaar bij de vaste verkooppunten. Leuk om te lezen in de vakantie!
Rampjaar 1672
Dit jaar wordt herdacht dat 350 jaar geleden het Rampjaar 1672 plaatsvond. In het zomernummer besteden we door middel van enkele bijdragen speciale aandacht aan het Rampjaar. Zo schreef Egge Knol, conservator van het Groninger Museum, een artikel over Bernhard Johan Prott, die de vesting Bourtange verdedigde tegen de troepen van de bisschop van Münster. Jan Huizing beschreef de gebeurtenissen in en om Oudeschans in het Rampjaar. Verder laat Tjarko van Dijk in zijn column zien dat naast 1672 ook het jaar 1572 een mijlpaal is in de geschiedenis van Nederland én van Westerwolde. Zouden we dat jaar ook niet moeten herdenken?
En verder…
In de vaste rubrieken aandacht voor andere onderwerpen. Zo gaat het in de vaste bijdrage van het MOW|Museum Westerwolde over de romantiek van de brommer. Jan Huizing schreef een artikel over de in 1679 gegoten kerkklok van Vriescheloo. Namens de Historische Kring Ter Apel, eveneens een van de vaste bijdragers, schreef gastschrijver Jakob Been over de commandeurs van Ter Apel. Voor de rubriek ‘Verhalen van lief en leed op de begraafplaatsen in Westerwolde’ gaat Geert Volders in op het leven van ds. Adamus Oomkens. En uiteraard leest u in Terra Westerwolda ook weer het verenigingsnieuws van de Historische Vereniging Westerwolde en de laatste historische actualiteiten.
Expositie ‘Onder Vuur II, de opmaat naar het rampjaar 1672
Activiteit: Expositie ‘Onder Vuur II, de opmaat naar het rampjaar 1672 ‘ in SHC De Oude Stelmakerij te Sellingen
Datum: van 16 juni tot en met 30 oktober 2022.
Openingstijden: donderdag tot en met zondag van 10.00-16.00 uur.
Plaats: SHC De Oude Stelmakerij, Dorpsstraat 32, 9551 AE te Sellingen;
Entree: gratis
Expositie over Bommen Berend in SHC de Oude Stelmakerij,
350 jaar geleden, in 1672, verklaarden Engeland, Frankrijk, en de bisschoppen van Keulen en Münster de Nederlandse Republiek de oorlog. Het jaar gaat de geschiedenis in als Het Rampjaar en de historische gebeurtenissen worden nu landelijk op veel locaties herdacht. In de provincie Groningen wordt daarbij vooral stil gestaan bij de herdenking van Groningens Ontzet. Het Streekhistorisch Centrum haakt daarbij aan met een expositie in haar dependance, SHC de Oude Stelmakerij in Sellingen.
De tentoonstelling belicht de persoon van Bommen Berend in diverse aspecten, als vorst, bisschop maar ook als mens. Deze bisschop van Münster, Bernard von Galen, viel in 1672 met een groot leger Oost-Nederland binnen en belegerde de stad Groningen met zwaar geschut, waardoor hij bekend is geworden als Bommen Berend. Wat minder bekend is, is dat 7 jaar eerder deze kerkvorst al een eerste militaire poging ondernam om het oosten van Nederland aan zich te onderwerpen. Ondanks de schaal van de oorlog en de impact ervan op het oosten van Nederland en speciaal Groningen, geldt deze Eerste Münsterse Oorlog als een bijna vergeten geschiedenis. Nu, met de herdenking van de gebeurtenissen van 1672 – met name de aanval op en belegering van de stad Groningen door Bommen Berend – wordt ook deze eerdere militaire veldtocht van de Bisschop van Münster nog eens voor het voetlicht gehaald.
De expositie is gratis te bezoeken van donderdag tot en met zaterdag van 10.00-16.00 uur, en op zondag van 13.00-16.00 uur. Kijk voor de actuele openingstijden op www.streekhistorischcentrum.nl.
Het Streekhistorisch Centrum dankt Museum MoW voor het beschikbaar stellen van de materialen die het MoW in 2015 samenstelde naar aanleiding van ‘Onder Vuur, 350 jaar Eerste Münsterse oorlog’.
Naar aanleiding van de oorlog verschenen er destijds vele spotprenten over de bisschop van Münster, zoals ook dit portret uit 1672. Bij omkering toont deze prent de kop van een varken. Collectie Rijksmuseum RP-P-OB-77.052.
Meer informatie: Streekhistorisch Centrum Stadskanaal, 0599-612649 of info@streekhistorischcentrum.nl (Helen Kämink)